درختيست كه تا هزار سال باقى مي ماند
و نزد يونانيین به غايت محترم بوده برگش خوشبو
و شبيه به برگ زيتون و قسمى از آن شبيه به برگ بيد
و ثمرش بقدر فندقى و پوست او رقيق و سياه
و مغز تخمش سرخ مايل به زردى و خوشبو و تلخ
و نوعى از غار می باشد كه به يونانى خاما ذافتى گويند
ساقهاى او بلندتر و برگش عريضتر و خشونت بيشتر
و در مغرب با او دباغت مي كنند
کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص-189متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات: و اهل يونان آن را بسيار احترام مى نمايند و شاخه آن را در دست مى دارند و از خود دور نمى كنند
و حكماى ايشان از چوب آن تاج مى سازند
برگ آن نرمتر از برگ بيد و بلندتر از آن و تلخ و خوشبو و با انجير آن را نگاه مى دارند آن را خوشبو مى گرداند
و مانع كرم زدن آنست و جبلى و سهلى مى باشد برگ جبلى آن باريكتر از برگ سهلى و مخصوص به بلاد شام است
و از آنجا به مصر مى برند و ثمر آن را به يونانى ذاقنى و به فارسى دهمشت نامند
. کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 569برگ‌بو گياهى است به صورت درخت و درختچۀ هميشه‌سبز و ناخزان (در مناطق با زمستانهاى خيلى سرد بايد حفاظت شود) ،
در شرايط مساعد ارتفاع آن ٢٠ - ١۵ متر هم مى‌رسد ولى معمولا ٨ - ٧ متر مى‌باشد.
گياهى است پلى‌گام و در عين حال ممكن است گلهاى نر و ماده و همچنين گلهاى هرمافروديت (نر و ماده در يك گل) روى يك درخت ديده
شود. برگها متناوب، سبز تيره، بيضى‌شكل، نوك‌تيز و معطر و زيبا هستند.
گلهاى آن كوچك به رنگ زرد يا خاكسترى روشن و ميوۀ آن كوچك به رنگ ارغوانى تيره و به اندازۀ دانۀ انگور مى‌باشد.
درختچه‌اى است زيبا، فرانسوى‌ها آن را لوريه شاعران هم مى‌گويند.
تكثير آن با قلمه و قلمه‌هاى ريشه‌دار و يا با پاچوش انجام مى‌شود و پس از ٨ - ٧ ماه ريشه‌هاى آن به قدر كافى توسعه يافته
و مستقر مى‌شود. اين درخت در خاكهاى غنى و قابل نفوذ رشد خوبى دارد.
چيدن برگهاى معطر آن براى اينكه سبزى كامل داشته باشد معمولا بايد صبح زود انجام شود و براى خشك كردن روى‌هم انباشته نشود
و در لايه‌هاى نازك و در سايه پهن و خشك شود.
خشك كردن در آفتاب موجب مى‌شود كه رنگ سبز زيباى آن قهوه‌اى شود و مقدار زيادى روغن معطر و اسانس آن از بين برود.
کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 2 ص 277
توسط pejuhesh237 » يکشنبه ژانويه 13, 2013 12:25 pm 
