






شيرين او را نبطى و ترش او را شامى نامند
.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص 64متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:بهترين هر دو نوع آن باليده شاداب آنست
.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 266درخت توت معمولا كوتاه و بلندى آن ۵ - ۴ متر و گاهى تا ٢٠ متر نيز مىرسد.
برگهاى آن با دمبرگ، پهن نزديك به دايره و قلبىشكل و گلهاى آن نر و ماده جدا و هريك روى يك پايۀ نر و پايۀ ماده است.
بعضى از درختان توت فقط پايههاى نر را دارند، اين درختان توت ميوه نمىدهند ولى برخى ديگر فقط پايههاى ماده را دارند و ميوه مىدهند.
ارقامى از درخت توت نيز هستند كه هر دو پايۀ نر و ماده را روى يك درخت دارا مىباشند.
توت سفيد درختى است كه ارتفاع آن تا ٢٠ متر و قطرش تا يك متر مىرسد.
پوست تنۀ آن شياردار، خاكسترى مايل به زرد، برگهاى آن مختلف، بعضى با كنارۀ صاف و پنجهاى و برخى قلبى و با كنارۀ دندانهدار،
رنگ برگ، سبز روشن و براق با دمبرگ بلند است.
ميوۀ آن مركب، استوانهاى با پايك مىباشد. طول ميوه ۴ - ٢ سانتىمتر، رنگ آنها سفيد تا شكرى و قفايى و حتى جگرى برحسب واريتههاى مختلف ديده مىشود،
طعم آن شيرين است. از برگ توت در بهار براى تربيت كرم ابريشم استفاده مىشود و به مصرف خوراك كرم ابريشم مىرسد
و در پاييز مصرف علوفۀ دام دارد. چوب آن در نجارى مصارف وسيعى دارد، مثلا براى تهيۀ تار استفاده مىشود.
درخت توت سفيد در آذربايجان «دوت» و به عربى «توث» و «فرصاد» و ميوۀ آن را «تكى» نامند.
ميوۀ توت سفيد شيرين و مطبوع و ملين است. توت سفيد داراى يك واريته است كه رنگ آن جگرى مايل به سياه است،
نام علمى آن Morus alba var nigra. مىباشد و آن را توت سياه نيز مىگويند. توجه شود كه اين شاهتوت نيست
و توت سياه از جنس و مزه و خاصيت توت سفيد است و فقط رنگ ميوۀ آن سياه است.
مشخصات شاهتوتشاهتوت درختى است كه ارتفاع آن كمتر از توت سفيد است و تا ١۵ - ١٠ متر مىرسد.
پوست تنۀ آن خاكسترى، برگهايش سبز تيره و زبر با قاعدۀ كاملا قلبى، داراى دمبرگ كوتاه است.
ميوههايش درشت، كركدار با پايك كوتاه و پس از رسيدن به رنگ سياه آلبالويى تيره درمىآيد و مزۀ آن ترش است.
در ايران معمولا با نامهاى «شاهتوت» ، در يزد «توت سياه» و در همدان «توت شرابى» ناميده مىشود.
کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد2 ص 95