سيسنبر

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

گياهى است از خانواده Labiatae نام علمى آن Thymus Serpyllum L.

فارسی: «سى‌سنبر» ، «سوسنبر» ، «نمام» ، «سه‌سنبل» ، «حاشابرى» ، «آويشن وحشى»

عربی:«نمام الملك»

یونانی:

انگلیسی:Serpollet و Wild thyme

فرانسه:Serpolet و Thym rouge و Thym batard

آلمانی:

ایتالیائی:

[pejuhesh237]

برى و بستانى می باشد

و برى مسمى بذباب و برگش شبيه به برگ سداب و قويتر از بستانيست

و بستانى شبيه به نعناع و از آن سفيدتر و خوشبو

و تخمش ريزه تر از تخم ريحان کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم –ص -160

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

نباتى است از قبيل ريحان و ما بين نعناع و فودنج

و برك آن عريضتر و كل آن سفيد مائل بسرخي کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 536

گياهى است پايا داراى شاخه‌هاى پرپشت و خزنده كه به يك دسته گلهاى خوشه‌اى قرمز يا بنفش‌رنگ منتهى مى‌شود.

برگهاى آن سبز تيره معطر و بى‌كرك، بيضى، كوچك، گلهاى آن تا تيرماه و مرداد تمام مى‌شود.

تكثير اين گياه از طريق كاشت قسمتى از بوته‌هاى با ساقۀ زيرزمينى آن مى‌باشد. ساقۀ زيرزمينى آن كمى چوبى

و ساقه‌هاى هوايى آن در قسمت قاعدۀ چوبى به رنگ قهوه‌اى و در قسمت فوقانى ساقه سبز و نرم مى‌باشد. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 1 ص 133

[pejuhesh237]

. و منابت آن اراضى مكشوفۀ كثيرة الشمس است کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 536

از اين گياه واريته‌هايى در ايران در مناطق مختلف دامنه‌هاى البرز، درۀ لار و آذربايجان در تبريز و ساير مناطق ايران مى‌رويد.کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 1 ص 133

[pejuhesh237]

اسانس سى‌سنبر به اسانس سرپوله معروف مى‌باشد.

گياه سى‌سنبر در اروپا به عنوان بادشكن، ضدعفونى‌كننده شناخته مى‌شود،

به علاوه از دم‌كردۀ آن براى بيمارى‌هاى پوستى استفاده مى‌كنند و براى اختلالات كبدى و معده

و رفع ترشحات چركى ادرار و حيض بسيار مفيد است.

.ضمنا خوردن دم‌كرده سرپوله براى رفع ميگرن و سرگيجه نافع است و براى رفع آشفتگى و حالت قى و رفع ترشى معده مؤثر مى‌باشد.

در استعمال خارج از دم‌كردۀ آن براى تسكين دردهاى عصبى و سياتيك استفاده مى‌گردد

و براى رفع نرمى استخوان كودكان مى‌توان آنها را با دم‌كردۀ سى‌سنبر استحمام كرد.

ماليدن اسانس سى‌سنبر «سرپوله» روى عضو براى تسكين درد نقرس و سياتيك و روماتيسم اثر محسوس دارد.

در فرانسه از  ٢٠ - ١٠  گرم دم‌كردۀ گياه خشك در يك ليتر آب‌جوش  ٣ - ٢  فنجان در روز به عنوان ضد اسپاسم براى تسكين حمله‌هاى آسم

مى‌خورند.

همچنين  ١۵  گرم گياه خشك را در  ١٠٠  گرم آب‌جوش دم‌كرده و پس از خنك شدن روى آتش ملايم نگه مى‌دارند

تا نيم‌گرم بماند و در هر ساعت يك قاشق سوپ‌خورى از آن را مى‌خورند براى تسكين سرفه خيلى مؤثر است. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 1 ص 134-135

[pejuhesh237]

و در آخر دويم گرم و در اول او خشك کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم –ص -160

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

كرم و خشك در سوم کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 536

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

و مفرح و مفتح و مقوى احشا و روح دماغى

و دل و مدربول و حيض و مخرج كرم شكم شربأ و جنين مرده شرباً و جلوساً

و با قوة ترياقيه و رافع عفونات و محلل رياح

و جهة درد سر خصوصاً با سركه و روغن گل

و امراض بلغمى و درد سينه و معده و ورم جگر و سپرز

و با عسل جهة گزيدن عقرب

و با سكنجبين جهة گزيدن زنبور مجرب

و طبيخ او جهة رفع قمل و عرق بدبو و درد رحم و فواق و سنگ مثانه

و با سركه جهة في الدم نافع و مضر ريه

و مصلح آن گشنيز و قدر شربت از خشك يك مثقال و بدلش مرزنجوش است

و روغن او كه آب او را با روغن كنجد بجوشانند يا گل او را در روغن مكرر كرده در آفتاب جهة سدهء دماغى و منخرین بغايت مؤثر

و در تحليل مواد و تقوية اعضا و خوشبو كردن موى سر و تقوية آن بيعديلست.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم –ص -160


متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و با شراب جهت تسكين قئ و غثيان

و بدستور تخم آن جهت امراض مذكوره

و حمول آن نيكوكنندۀ بوى رحم و بوئيدن آن مثير و محرك مواد دماغي کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 537

[pejuhesh237]

و مفرح و مفتح و مقوى احشا و روح دماغى

و دل و مدربول و حيض و مخرج كرم شكم شربأ و جنين مرده شرباً و جلوساً

و با قوة ترياقيه و رافع عفونات و محلل رياح

و جهة درد سر خصوصاً با سركه و روغن گل

و امراض بلغمى و درد سينه و معده و ورم جگر و سپرز

و با عسل جهة گزيدن عقرب

و با سكنجبين جهة گزيدن زنبور مجرب

و طبيخ او جهة رفع قمل و عرق بدبو و درد رحم و فواق و سنگ مثانه

و با سركه جهة في الدم نافع و مضر ريه

و مصلح آن گشنيز و قدر شربت از خشك يك مثقال و بدلش مرزنجوش است

و روغن او كه آب او را با روغن كنجد بجوشانند يا گل او را در روغن مكرر كرده در آفتاب جهة سدهء دماغى و منخرین بغايت مؤثر

و در تحليل مواد و تقوية اعضا و خوشبو كردن موى سر و تقوية آن بيعديلست.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم –ص -160


متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:


و با شراب جهت تسكين قئ و غثيان

و بدستور تخم آن جهت امراض مذكوره

و حمول آن نيكوكنندۀ بوى رحم و بوئيدن آن مثير و محرك مواد دماغي کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 537

فرح‌افزاست و بازكنندۀ گرفتگى‌ها و انسداد مجارى مى‌باشد.

مقوى معده و روده و قلب است و قوت ترياقى و ضد سمى دارد و ضدعفونى‌كننده و مدر است

و ترشح ادرار و حيض را زياد مى‌كند به عبارت ديگر تا حدودى قاعده‌آور است.

. با سركه براى رفع سردرد نافع است. ضماد آن براى بيمارى‌هاى بلغمى و درد سينه مفيد است.

135دم‌كردۀ آن براى سكسكه و دل‌پيچه و قطره‌قطره ادرار كردن و خرد كردن سنگ مثانه و درد رحم نافع است،

شياف آن براى خوش‌بو كردن رحم مؤثر است. براى ريه مضر است و از اين نظر بايد با كتيرا خورده شود.

مقدار خوراك از گرد خشك آن  ۵  گرم است. استمرار خوردن آن مضر است و بايد متناوبا خورده شود.

دم‌كردۀ  ١۶ - ١٢  گرم خشك آن در  ١٠٠٠  گرم آب‌جوش كه با قند شيرين شود و قدرى صمغ عربى كوبيده در آن بريزند

در رفع سياه‌سرفه و سرفه‌هاى تناوبى و گريپ و سرما خوردگى و همچنين در بينايى ضعيف مفيد است.

اگر دم‌كردۀ آن را با عسل شيرين كنند اثر محسوسى در رفع تشنج بخصوص تشنج دستگاه تنفسى دارد

و براى گريپ، سياه‌سرفه، آسم مرطوب مفيد است.

و چون قابض است گرد آن در استعمال خارج براى جلوگيرى از خونريزى از بينى مفيد است.کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 1 ص 135

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

.از نظر تركيبات شيميايى سى‌سنبر داراى در حدود  ۵ / ٠  درصد اسانس روغنى فرار است كه شامل فنلهاى:

پى‌سيمن   و ترپن و ترپن الكل و تيمول كارواكرول مى‌باشد. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 1 ص 134