بيخ گياهيست سياه و پر گره و گرهاى او مجوف و اكثر او مايل بتدوير و ريشهاى سياه باریک از آن رسته
و برگش شبيه به برگ خيار و از آن كوچكتر و زوايد اطراف او بيشتر و با خشونه و ساقش كوتاه و بنفش
و گلش سفيد مايل بسرخى و به شكل خوشه و ثمرش شبيه بدانهء قرطم
و تخم او مسهل و بي مضرت تر از اصل او
كتاب تحفه حكيم مومن-طبع قديم-ص 101
متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات: و تلخى بيخ آن از خربق سفيد كمتر و ليكن در قوت تندتر و پرخطر
کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 382-383گياهى است علفى چند ساله كوتاه، بلندى آن معمولا در حدود يك وجب است و بندرت به يك متر مى‌رسد.
شاخه‌هاى آن سبز مايل به بنفش و برگها بزرگ، دايمى، سبز رنگ، بيضى دندانه‌دار و نوك تيز است.
گل آن منفرد درشت به رنگ صورتى در انتهاى ساقۀ گل‌دهنده در فاصله ماه‌هاى آخر زمستان ظاهر مى‌شود. ريشه آن ضخيم است.
تكثير خربق سياه از طريق كاشت بذر آن است. همين‌كه بذر گياه رسيد آن را چيده و لاى ماسه مى‌خوابانند
و از ماه‌هاى مهر و آبان يا فروردين و ارديبهشت در يك زمين با خاك سبك و تازه و سايه‌دار مى‌كارند
و پس از يك سال نهالهاى بدست آمده را در مزرعۀ اصلى كه قبلا خوب شخم خورده و كود داده شده و آماده گرديده است، مى‌كارند.
روش معمول در تكثير خربق سياه استفاده از قطعات ساقۀ زيرزمينى ريشه‌دار آن است كه در پاييز يا در اوايل بهار پس از خاتمۀ دورۀ گل دادن در زمين زراعتى اصلى با فواصل ۴٠ - ٣٠
سانتى‌متر كاشته مى‌شود.
برداشت قسمت‌هاى زيرزمينى و ريشه گياه معمولا در پاييز انجام مى‌گيرد و پس از خارج كردن از زمين آن را شسته و خشك مى‌نمايند.
زمين مزرعۀ خربق بايد آفتابگير نباشد و حتى الامكان از اراضى رو به شمال انتخاب شود.
کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 4 ص 138-139
توسط pejuhesh237 » پنج شنبه ژانويه 03, 2013 11:19 am 
