توسط pejuhesh237 » شنبه سپتامبر 14, 2013 8:10 pm
نباتيست كه برگش مايل به تدوير و عريض
و به قدر برگ بادام از يك بيخ چندين شاخ مي رويد بسطبرى انگشتى
و به هر شاخى يك برگ می باشد و بيخش سطبرتر از زردك و كوتاه
و مايل به سرخى و اندرون او سفيد و با اندك قبض و تندى و لذيذ کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص-209
متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:
برگ آن املس بزرگ شبيه به برگ موز و از آن در طول كمتر و كوچكتر و هر برگى را ساقى على حده از يك بيخ رسته نهايت به سطبرى انگشتى
و بيخ آن به بزرگى ترنجى و كوچكتر از آن نيز به قدر زردكى ظاهر آن مايل به سرخى و باطن آن سفيد
و طعم آن با قبوضت و حدت و بورقيت و لزوجت كامن و چون در آب جوش دهند
و آب آن را چند مرتبه تبديل نمايند پس طبخ دهند قبوضت و حدت و بورقيت آن زايل و لذيذ و لزوجت كامنه آن زايل گردد
و برّى نيز مى باشد :
و شاخهاى آن تا قدرى ناودانى شكل و تتمه مدور و به تدريج باريك شده تا به برگ پيوسته و به هر بوته را نهايت تا چهار شاخ
و برگ آن فى الجمله شبيه به كشتى كوچكى كه يك طرف آن باريك و طرف ديگر آن عريض و در جوف آن در ايام بارش و شبنم اندك اندك آبى مىماند
و نهايت بلندى شاخهاى آن تا به يك و نيم ذرع و بعد از بزرگ شدن آن از بيخ آن ساقى مى رويد و بر سر آن گلى زرد رنگ طولانى
و بوى آن شبيه به بوى زردچوبه و رنگ آن نيز به رنگ آن و تخمى ندارد
و اين نوع كم مستعمل و كم كسى مىخورد جهت آنكه حدت و بورقيت و لزوجت بسيار دارد
و به جوشانيدن در آب و طبخ به نحو مذكور بالكل زايل نمىگردد و برگ آن را نيز پخته مىخورند
و آن نيز با حدت و لزوجت بسيار است و بيخ بستانى آن را كه به هندى اروى نامند كوچكتر و برگ اين بزرگتر و عريضتر و حدت و بورقيت و لزوجت آن كمتر
و لهذا اكثر مستعمل و مأكول به نحو مذكور كه اولًا در چند آب جوش داده تبديل نموده پس در روغن و پياز بريان كرده آب داخل كرده پخته و افاويه حاره طيبه و زردچوبه داخل نموده
مىخورند لذيذ مىباشد و با گوشت لذيذتر و بعضى كه در پختن بسيار صاحب وقوفاند اول در آب زردچوبه انداخته كه خوب رنگين شود يك مرتبه در آن آب جوش مىدهند كه رنگين گردد
و نيم خام آن را در روغن و پياز بريان مى كنند بعد از آن در آب گداز كرده ترشى انبه خام تازه يا خشك
و اگر نباشد ترشى ليمو يا تمر هندى به قدر ذايقه و اندكى فلفل سرخ داخل كرده ساده بدون گوشت يا با گوشت پخته مى خورند بسيار لذيذ مثل مغز قلم مى شود
و در حين طبخ لزوجت آن را زايل مى گردانند و بريان نمودن در روغن نيز و اين را نيز گلى مانند آنست.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 634-635
