شاهسفرم

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

اين گياه از خانوادۀ Compositae و نام علمى آن Tanacetum balsamita L.

و مترادف آن Chrysanthemum blasamita L. و. . . مى‌باشد.

در برخى مدارك گياه‌شناسى از جمله در مدارك امريكايى گونۀ Chrysanthemum balsamita را نام اصلى گياه ذكر مى‌كنند.

هندى: تلسى نامند و بعضى‏ غير تلسى دانسته ‏اند.


فارسی: معرب شاهسپرم فارسى است به معنى سلطان الرياحين و نيز به فارسى نازبو معروف به ريحان مطلق است .


و صاحب اختیارات بدیعی نوشته که حبق(پونه) کرمانی است و بهترین آن سعتر(صعتر-آویشن) می‌بود که کرمانی بود و ریحان یزدی


عربی:

یونانی:

انگلیسی: Alecost، Costmary، Balsam herb و Bible leaf گفته مى‌شود.

فرانسه: Tanaisie balsamite، Balsamite، Baume des jardins و Menthe-coq

آلمانی:

ایتالیائی:

[pejuhesh237]

ريحان سبز مايل به زردى ريزه برك است

و قسمى هم بزرك برگ سبز تيره. کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم ص 161

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

صاحب اختيارات بديعى نوشته كه حبق كرمانى است و بهترين آن سعترى بود كه كرمانى نامند و ريحان يزدى نيز.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 489

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

در اول گرم و در دويم خشك کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم ص 161

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

و محلل جميع اورام و منوم

و مفتح سدهء دماغى و رايحهء

و مانع وبا و رافع دردسر محرورين و مسافرين

و گريزانندهء هوام و جهة خفقان و ضعف معده و رياح غليظه

و عصارهء او با شكر رافع درد سينه و ربو و سرفه

و مضمضه و خائيدن او جهة قلاع

و ضماد تر كردهء او با آب مبرد و مقوى اعضا

و تخم او مقاوم سموم و بالخاصية معتدل جميع امزجه

و بو دادهء او قاطع اسهال و زحير مزمن خصوصا كه در گلاب جوشانيده باشند

و ضماد او بر چشم جاذب فساد آن

و قدر شربتش تا سه درهم و از عصاره و جرم او تا ده درهم

و مداومت بوئيدن او مضر دماغ

و مصلحش نيلوفر و بادرنجبويه است. کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم ص 161


متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات :

و تخم آن : و بدان كه اطبا كوبيدن تخم ريحان را در تراكيب منع نموده‏اند و همچنين بزر لسان الحمل

را در ادويه زحير جهت آنكه لعابيت آنها كه مطلوب است زايل مى‏ گردد و ليكن كوبيده آن ضرر نمى‏رساند مانند كوبيده بزرقطونا

و در تراكيب ادويه زحير كوفته آن مستعمل است چنانچه صاحب كفايه منصورى

و غير آن نوشته‏ اند كه در كوفته آن قوّت قابضه زياده مى‏ باشد خصوص تخم ريحان كه كوفته آن با صمغ عربى

در زحير عجيب النفع است و مجرب و جوشانيده آن نيز مفيد. کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 489

[pejuhesh237]

و محلل جميع اورام و منوم

و مفتح سدهء دماغى و رايحهء

و مانع وبا و رافع دردسر محرورين و مسافرين

و گريزانندهء هوام و جهة خفقان و ضعف معده و رياح غليظه

و عصارهء او با شكر رافع درد سينه و ربو و سرفه


و مضمضه و خائيدن او جهة قلاع

و ضماد تر كردهء او با آب مبرد و مقوى اعضا

و تخم او مقاوم سموم و بالخاصية معتدل جميع امزجه

خواص آن به عنوان باز کننده گرفتگی های دماغی و حل کننده اورام اعضاء و معالج خفقان و ضعف معده است.

عصاره آن با شکر برای رفع درد سینه و آسم و سرفه مفید مضمضه و جویدن آن زخم های دهان را برطرف می سازد

استشمام آن سردرد اشخاص با مزاج گرم را معالج و تخم آن در مقابل سموم مقاوم و معتدل کننده تمام امزجه می باشد



و بو دادهء او قاطع اسهال و زحير مزمن خصوصا كه در گلاب جوشانيده باشند

و ضماد او بر چشم جاذب فساد آن

و قدر شربتش تا سه درهم و از عصاره و جرم او تا ده درهم

و مداومت بوئيدن او مضر دماغ

و مصلحش نيلوفر و بادرنجبويه است. کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم ص 161


متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات :


و تخم آن : و بدان كه اطبا كوبيدن تخم ريحان را در تراكيب منع نموده‏اند و همچنين بزر لسان الحمل

را در ادويه زحير جهت آنكه لعابيت آنها كه مطلوب است زايل مى‏ گردد و ليكن كوبيده آن ضرر نمى‏رساند مانند كوبيده بزرقطونا

و در تراكيب ادويه زحير كوفته آن مستعمل است چنانچه صاحب كفايه منصورى

و غير آن نوشته‏ اند كه در كوفته آن قوّت قابضه زياده مى‏ باشد خصوص تخم ريحان كه كوفته آن با صمغ عربى

در زحير عجيب النفع است و مجرب و جوشانيده آن نيز مفيد. کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 489

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

.