درختش مانند درخت خرما و بعد از هفت سال بارمي دهد
و تا صدسال عمر می كند و در او آبى می باشد مانند شير
و لذيذ و چون در اول طلوع ثمر او شاخ آن را
و يا ثمر آن را بريده كوزهء بر آن نصب كنند آب در آن طرف
از يك رطل تا پنج رطل جمع می شود و آن را سندى نامند
و حلاوة او تا يك روز باقيست و در اسكار و تقوية باه و تفريح بهتر از خمر است
و بعد از يك روز مانند سركه ترش می شود
و آبي كه از شاخ نارجيل بی بار كه قسم نر اوست به اين قسم كرفته شود طارى نامند
و ليف درخت او مدتها فاسد و مندرس نمی گردد
و ظرفي كه از آن ترتيب دهند حيوانات موذى پيرامون مظروف آن نمي گردند
کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم ص 252-253و هر چند قريبتر به درياى شور باشد و آب شور به پاى آن برسد ثمر آن بهتر و لذيذتر و شيرينتر و چرب تر مى‌باشد
و با اختلاف اراضى و بلدان از هفت هشت سال بعد از غرس تا قريب به صد سال ثمر مى‌دهد
و ثمر آن مانند خرما در خوشه مى‌باشد الا آنكه خوشه آن بزرگ و در هر خوشه هفت هشت تا ده پانزده عدد
و درخت آن نيز شبيه به درخت نخل الا آنكه زوايد تنه آن كمتر
و شاخهاى آن نيز شبيه به شاخهاى نخل مگر آنكه برگهاى آن بلندتر
و چوب وسط آن نيز بلندتر و صلبتر و جاروب اكثر از چوب وسط برگ آن مىسازند
و تا به بلندى دو ذرع دست و بسيار مضبوط مى‌باشد
و ثمر آن سه پوست دارد يكى ليفى خشن ضخيم به ضخامت يك انگشت
و در خامى سبز و ليفهاى آن نرم و صلب و بعد از رسيدن و خشك شدن اغبر مىگردد
و آن را جدا مى‌نمايند و خيسانيده كوبيده ريشههاى آن را جدا نموده ريسمان لنگر جهازات و كشتىها از آن مىسازند
جهت آنكه در آب درياى شور به زودى پوسيده و فاسد نمىگردد
و پوست دويّم آن صلب خشبى سياه رنگ و بر سر آن سه نشان، دو كوچكتر و صلب و اندك براق شبيه به دو چشم
و سيّمى اندك بزرگتر و رخو غير براق فى الجمله شبيه به دهن و از همان موضع جذب رطوبت براى نشو و نما مى‌نمايد
و از همانجا نيز بعد از كمال رسيدگى شروع به روييدن درخت مى‌نمايد
و در هنگام نيمرس بودن آب در آن باشد آن موضع را سوراخ مى‌نمايند و آب آن را از آن برمىآورند
و بعضى مردم سر آن را به مقدار درهم بزرگى سوراخ كرده مغز آن را از جوف آن بريده بر مىآورند
براى آنكه غلاف آن درست بماند براى ساختن غليان و بر آن آب نى نصب نموده غليان مىسازند
و اكثرى شكسته مغز آن را برمىآورند و مىخورند و اقسام حلويات از مغز آن ترتيب مىدهند
و در اكثر مليبارات خوراك مردم آنجا و حيوانات ايشان بيشتر منحصر بدان است
چه خام و چه به طريق شير برنج و غير آن پخته و روغن طعام و چراغ نيز از روغن آن به عمل مىآورند
و خشك آن را در اكثر بلاد بعيده مى‌برند و پوست سيّم آن نازك جوزى رنگ
و پيوسته به مغز آن و اين را در هنگام استعمال و اكل جدا مى‌نمايند
و مغز آن كه سفيد و شيرين و لذيذ و با دهنيت بسيار است مىخورند و
از آب آن سركه نيز مىسازند و چون آب آن را بگذارند كه به جوش آيد خمر و مسكر مىگردد
و بهترين مغز آن تازه سفيد لطيف شيرين چرب كم ريشه آنست و بهترين آب آن آنست كه ملوحت نداشته باشد.
کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 761
درختى است بزرگ به بلندى ٢۵ - ٢٠ متر، قطر تنۀ آن تا يك متر مى‌رسد، تنۀ آن راست، قائم كه روى آن آثار برگهاى ريخته‌شده ديده مى‌شود.
در انتهاى تنۀ درخت معمولا تعدادى در حدود ١۵ - ١٢ برگ درخت ديده مى‌شود. برگ آن بزرگ به طول ۵ - ۴ متر و مركب از تعداد زيادى برگچه باريك دراز است،
طول هر برگچه تا يك متر مى‌رسد. رنگ آنها سبز روشن است و جوانۀ انتهايى درخت مانند ساير پالمها منبع مواد غذايى است كه به مصرف خوراك بوميان مى‌رسد
و آن را به فرانسوى ) Chou palmist( مى‌نامند.
درخت نارگيل در حدود سال پنجم شروع به گل دادن مى‌نمايد. گلها نر و ماده و در يك مجموعۀ گل قرار دارند. ميوۀ نارگيل معمولا از سال ششم ظاهر مى‌شود.
ميوه‌ها به صورت خوشه، شامل چندين نارگيل با اندازه‌هاى مختلف در هر درخت وجود دارد.
ميوۀ نارگيل كروى‌شكل به ابعاد سر انسان بعضى كوچكتر و بعضى بزرگتر و از چند قسمت تشكيل شده است.
قسمت خارجى آن ضخيم و سفت متشكل از الياف نباتى و داخل آن صاف، ليز استخوانى و خيلى سخت است
به علاوه قسمت خارجى يا پوستۀ خارجى با خطوط برجسته‌اى از طرف طول ميوه به سه قسمت تقسيم شده است
و در قاعدۀ نارگيل سه محل سوراخ ديده مى‌شود. اين پوشش سخت كه شكسته شود در داخل آن دانۀ اصلى نارگيل ديده مى‌شود كه سفيدرنگ است
و از مادۀ آلبومن روغنى ١ سفيد تشكيل شده و در وسط آن حفره‌اى است كه محتوى مايع سفيدرنگ خوش طعمى است كه به شير نارگيل يا آب نارگيل معروف است.
شير نارگيل در ميوه‌هاى نارس خيلى زياد است و به تدريج كه ميوه به مرحلۀ رسيدگى كامل مى‌رسد، مقدار اين شير كمتر مى‌شود
و مقدار شير داخل نارگيل را مى‌توان از تغيير رنگ پوستۀ خارجى آن تخمين زد.
يك درخت نارگيل بارور در حدود ۶٠ - ۵٠ عدد نارگيل در سال مى‌دهد كه در هكتار در حدود ۶ - ۵ هزار عدد مى‌شود.
از اين محصول ميوه در حدود يك تن دانۀ نارگيل كه در تجارت به كوپرا ٢ معروف است به دست مى‌آيد.
به‌طور متوسط در حدود ۶٠ درصد كوپرا را مواد چرب يا روغن يا كرۀ نارگيل تشكيل مى‌دهد كه از آن مى‌گيرند و در بازار مى‌فروشند.
تكثير نارگيل خيلى ساده از طريق كشت تخم آن انجام مى‌گيرد كه در خزانه كاشته مى‌شود و پس از ۵ - ۴ ماه گياه جوان نارگيل ظاهر مى‌شود،
پس از يك سال آن را به محل اصلى با فواصل 10*10 متر منتقل مى‌كنند. البته خاك غنى و آماده‌شده لازم دارد.
کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 2 ص 226
توسط pejuhesh237 » دوشنبه ژانويه 21, 2013 5:49 pm 
