توسط pejuhesh237 » جمعه آگوست 23, 2013 6:07 pm
و مسهل به عصر صفرأ و بلغم رقيق
و مقوى معده و دماغ و مفتح سدود و مطبوخ و منقوع او بهتر از جرم اوست
و جرم او و ساير هليلجات محدث قولنج اند به سبب رفع رقيق خلط
و باقيماندن غليظ و مجموع او مقوى حواس و ذهن و جهة خفقان
و صداع و غثيان و جذام و حمّيات مركبه و دردسر و استسقاء و رياح بواسير
و منع صعود بخار به دماغ و تصفيهء رنگ رخسار و اطفاى تاثير سودا كه از احتراق صفرا باشد نافع اند
و بعضى درحميات منع كرده اند و اين قول حق است مگر آنكه خلط غليظى با صفرا و بلغم رقيق نباشد
و به دستور در حقنه منع نمودهاند
و در شرح اسباب در قواعد كليّه علاج سرسام صفراوى مذكور است
كه هليله در حقنه او بايد كرد و اين قول پسنديده است
و حقير در حقنه اسهال كراثى كه با سّده و نهايت وجع امعاء بوده مكرر كرده
و باعث رفع علة شده و استدلال مانع به سبب عصر آن صورتى ندارد
چه حقنه را اثر در افضيه است نه مسام كه باعث انضام
و بقاى مواد غليظه گردد خصوصا با ادويهء مليّنه و مفتحه و جاذبه كه اضعاف او باشد
و عصارهء خشك هليله قوى الفعل است و قليل المقدار و درد دستورات مذكور می شود
و ذرور هليلهء زرد جهة دمعه و تجفيف رطوبات و حدّة بصر نافع خصوصا هرگاه در خمير گرفته بسوزانند
و به دستور قطور آب خيسانيدهء او همين اثر دارد
و سنون او و دانهء او جهة تقوية لثه و خون بن دندان و رويانيدن گوشت او مفيد
و مضر سفل و مصلحش عناب و سپستان و مصلح قبض لازم عصر او روغن بادام و قند و ترنجبين
و قدر شربتش از جرم او تا پانزده درهم و از مطبوخات و منقوح از هفت درهم تا ده درهم
و بدلش در غير اسهال پوست انار
و گويند عفص بدل اوست و از خواص مجربه اوست سرعت گداختن معادن خصوصا حديد را کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص-38-39
متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود.