توسط pejuhesh237 » پنج شنبه آگوست 22, 2013 11:18 am
برگ او مايل به تدوير و شبيه به گوش موش و گياه او بي ساق
و بي گل و بر روى زمين پهن می شود
و شاخهاى او سه پهلوست و چون بدست بمالند بوى خيار ازو ظاهر می شود
و برّى او سه قسم است
قسمي را شاخهاى بسيار باريك از يك اصل می رويد
و شاخهاى اسفل سرخ و مجوّف و برگها باريك‌تر و درازتر از نوع بستانی
و مايل به سياهى و وسط و پشت برگها محدّب و اطراف برگها تند و زوج زوج بر شاخه رسته
و هر ساقى مشتمل بر ساقهاى ريزه و گلش لاجوردى
و بعضى را گلش زرد و بيخش به قدر انگشتى و پر شعبه
و فرق ميان اين دو قسم و اسقولوقندريون آنست كه اين را برگ نرم و دراز و ريزه است
و اسقولوقندريون به خلاف اوست.
و قسم ديگر منابت او ريگزارها است و شاخهاى او بر روى زمين پهن می شود
و برگش مایل به تدوير و بى گل و بسيار شبیه به نوع بستانى و از آن ريزه تر و با حرافت است
و گويند بى گل نيست بلكه به جهة نهايت ريزکى و چسبيدن او به شاخها چندان مرئى نمی شود
و قسم سیّم را برگ مايل بتدوير و خارناك و مزغب و شاخش شيردار
و زبونترين اقسام ومقيئ قوى و مسهل و زياد او كشنده است
و الصاق برگ او بر رخسار باعث سرخی بشره و شير او مقرّح جلد
و ابن تلميذ در مغنى می فرمايد كه اقسام اذان الفار غير مرزنجوش است
و همچنين از ساير كتب نيز همين معنى ظاهر می شود چه مرزنجوش متصف به صفات ديگر
و از جمله رياحين و با عطريّه و برگش شبيه به گوش موش و مايل بتدوير نيست
و گل او سفيد مايل به سرخیست و تخمش شبيه به تخم ريحان و شفاف می باشد و تشويش قول صاحب اختيارات نهايت ظهور دارد.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص 17
متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين تفاوت:
آن شيخ الرئيس فرموده كه جالينوس قوت آن را قريب بحشيشى كه زير آن شيشه مى‌كذارند دانسته و اطلاق آن برد
و حشيش مى‌نمايند يكى آنچه جالينوس ذكر كرده كه از برك آن بوى خبازى مى‌آيد و صلابتي ندارد
و ديكر بر آنچه ديسقوريدوس گمان برده كه شبيه است بلبلاب و برك آن كوچكتر از ان و مفروش بر روى زمين و شاخهاى آن باريك
و بستاني آن خوش‌بو ليكن بى‌طعم و رائحۀ قوى و كل آن كلابي رنك و تخم آن شبيه بتخم كشنيز و خطاطيف آن را مى‌چرند کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 83
گوش موش گياهى است چندساله با ساقهاى كمى قرمزرنگ افراشته به بلندى حدود ۵٠ سانتى‌متر، خيلى كم‌شاخه.
برگها تخم‌مرغى كامل ساده كمى دراز نوك‌تيز با دمبرگ كوتاهى به ساقه متصل مى‌باشند.
اين گياه پوشيده از كرك و گلهاى آن ماده و نر مى‌باشند (يك گل ماده و دو گل كامل) در كنار برگ. ميوۀ آن فندقه و چهارگوشه است. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 3 ص 167-168
