برى و بستانى و جبلى و نهرى می باشد
و مراد از مطلق او بريست و مشكطرا مشيع قسم جبلى است
و صنفى از نهرى كه برگش دراز و ساقش بزرگست
چون در بستانها عرمس نمايند بعد از دو سال نعناع می شود
و پودنه بريرا ساقها متفرق و تند بوى و با عطريت
و برگش ريزه و مايل باستداره
و تخمش شبيه به تخم ريحانست
.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم ص -199 متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:برّى آن را به يونانى عليجن و اهل اندلس بلاثه و مصر فليه و اهل شام صعتر گويند
و ساق آن متفرق و تندبوى با عطريت و برگ آن ريزه مايل به استداره و نازك و نرم و طعم و رايحه آن شبيه به فودنج نهرى است
و با حدت و تلخى كمى و تخم آن شبيه به تخم ريحان.
و فودنج جبلى را به يونانى قطمين و بعضى عليجن اغريا و به فارسى پودنه كوهى نامند و گويند مشكطرامشيع است.
ماهيت آن: نبات آن بسيار تند در طعم و بو و برگ آن از برگ برّى بزرگتر و سفيد رنگ مزغب مانند صوف
و برگ مشكطرامشيع شبيه به برگ صنفى از نمام كه سوسنبر نامند
و ساق آن بزرگتر از شاخهاى آن و سرخ رنگ و بى گل و بوى برگ آن شبيه به بوى سوسنبر
و چون خشك گردد شبيه به ريحان خشك گردد و مشكطرامشيع در حرف ميم مذكور خواهد شد.
کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 597گياهي علفي پايا و داراي ساقه ايي با ظاهر تقريبا استوانه اي، به ارتفاع 10 تا 55 سانتيمتر كه به حالت وحشي در دشت هاي مرطوب
و حاشيه جريانهاي اب حتي در داخل اب غالب نواحي مركزي و جنوبي و غربي اروپا و جنوب غربي اسيا و شمال افريقا حبشه و جزاير قناري مي رويد
برگهي بيضوي و نوك تيز و با دندانه اي ظريف و يا عاري از ان دارد. از كليه قسمت هاي گياه نيز بويي قوي استشمام ميگردد
ولي اين بو در پايه هاي كه در اب زندگي ميكنند اصولا وجو ندارد. گلهاي ان كه به صورت دسته هاي فراهم
در كناره برگهاي طول محور ساقه در ماه هاي تير تا مهر ظاهر مي شود، رنگ گلي روشن يا مايل به بنفش دارد. ميوه اش فندقه ايي و صاف ا است.
واريته هاي متعددي با نام هاي متفاوت از اين گياه وجو دارد كه از بين انها دو نمونه زيربيشتر مورد توجه مي باشد:
Var. micranthera benth كه ساقه ايي كو تاه با ظاهر كاملا مشخص دارد.
var.villosa benth اعضاي پوشيده از كركهاي فراوان دارد و چون مقدار اسانس ان زياد است از اين جهت براي اين منظور پرورش مي يابد
كتاب گياهان دارويي دكتر علي زرگري جلد چهارم ص 14
توسط pejuhesh237 » سه شنبه ژانويه 15, 2013 12:15 am 
