فستق

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

فستق
گياهى است از خانوادۀ Anacardiaceae يا Terebinthaceae . نام علمى آن Pistacia vera L.

و نامهاى مترادف آن در بعضى مدارك فنى Pistacia reticulata Willd. و Pistacia narbonensis L.

و Pistacia trifolia L. از طرف گياه‌شناسان مختلف گفته شده است.

سريانى:بستقى

به فرنگى بسباكه نامند.

فارسی: معرب از پستهء فارسيست


عربی:

یونانی: بسطاقيا

انگلیسی: Pistachio و Pistacio و Pistacionut tree

فرانسه: Pistachier و Pistachier commun و Pistachier vrai

آلمانی:

ایتالیائی:

[pejuhesh237]

درخت او شبيه به درخت سقز

و غير مقشر پسته را مدة مدید قوتش باقيست

و مغز او را تا سه ماه و آب ليمو حافظ فساد اوست.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم ص -195-196

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:



و ثمر آن در اول نيسان پيدا مى‏ شود و با پلول ماه مى رسد

و بستانى و جبلى مى ‏باشد

و ثمر بستانى بزرگتر از جبلى و از مطلق آن مراد ثمر آنست و بهترين ثمر آن آنست كه بزرگ دانه پوست آن نازك سفيد

و پوست خارج آن سبز مايل به بنفشى و مغز آن سبز و چرب لذيذ باشد

و آن را به بطم پيوند مى ‏نمايند و پيوندى آن بسيار خوب مى‏شود

و جفت آن مراد پوست رقيق بالاى مغز آنست كه زير پوست صلب سفيد است

و درخت آن يك سال ثمر آن مغزدار و يك سال بى‏ مغز مى‏باشد و بى‏ مغز آن را بزغنج مى‏ نامند و در حرف الباء مع الزاء مذكور شد

و ثمر آن مادام كه در پوست است مدتى مى‏ ماند فاسد نمى ‏گردد و چون مقشر كردند و از پوست جدا نمودند فاسد مى‏ گردد .کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 590


پسته، درخت كوچكى است كه بلندى آن كمتر از  ۵  متر، برگهاى آن مركب با  ۵ - ٣  برگچه

و هر برگچه تخم‌مرغى، نوك‌تيز، براق، چرمى،

صاف و روى برگ به رنگ سبز روشن و پشت برگ سبز مات به ابعاد  ١٠ - ۵ * ۶ - ٣  سانتيمتر.

گلهاى آن گروهى خوشه‌اى ميوۀ آن تخم‌مرغى نوكدار است.

درخت پسته دو پايه است و پايه‌هاى نر و پايه‌هاى مادۀ جداگانه دارد.

تكثير اين درخت از طريق كشت بذر يا خوابانيدن و يا پيوند آن روى پسته‌هاى وحشى انجام مى‌شود.

در باغهاى پسته بايد دقت شود به نسبت كافى از درختان پايه‌هاى نر نيز براى بارورى پايه‌هاى ماده كاشته شود.

ميوۀ پسته كه بيشتر قسمت مستعمل آن است داراى پوست خارجى نرم و سبز مايل به بنفش

و زير آن پوست سخت سفيدى است كه همان پوست پستۀ خشك است. داخل آن مغز پسته قرار دارد

و سطح مغز را پوستۀ بسيار نازكى پوشانيده كه آن را جفت مى‌نامند. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد1 ص 441

[pejuhesh237]

.درخت پسته در شمال سوريه، شمال عراق، آسياى صغير و افغانستان انتشار دارد

و در مناطق مديترانه، تركيه، ايران، شمال عراق و اخيرا در بعضى كشورهاى ديگر نظير امريكا نيز كاشته مى‌شود.

پستۀ وحشى در ايران در ارتفاعات زاگرس تا بلوچستان مى‌رويد. در جنگلهاى كردستان، باختران، لرستان، فارس، كرمان، جيرفت،

بلوچستان، سيستان، خراسان و حوالى يزد ديده مى‌شود. در كرمان و قزوين در سطح وسيع و كم‌وبيش در ساير مناطق ايران كاشته

مى‌شود. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 1 ص 441

[pejuhesh237]

همه اجزاء استفاده مي شود،.شاخه درخت پسته با ميوه

هيج جزء آن سمي نيست.

[pejuhesh237]

مغز او درد دويم گرم و خشك

و نزد بعضى در اول تر است و مبهى کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم ص -195-196

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و لهذا آن را زود كرم مى‏ خورد و مقوى باه است و زياده كننده منى

و بعضى سرد دانسته ‏اند و اين زعم غلط است.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 590-591

[pejuhesh237]

روغن پسته بالخاصية مضر معده. کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم ص -195-196

[pejuhesh237]

و ترياق گزيدن هوام و سموم بارده

و مفتح سدهء جگر و مولد خون صالح

و موجب فربهى بدن و مقوى معده و فم معده به حدى كه ساير لبوب ماكوله به او نمی رسد

خصوصا چون با پوست رقيق ملاصق مغز خورده شود

و جهة درد جگر و قى و غثيان و مفصل و سرفه مزمن

و تقوية دل و حافظه و ذهن و رفع خفقان و برودت جگر

و لاغرى گرده و يرقان و سپرز نافع و مصدع محرورين

و مورث شرى و مصلحش سركه و ترشيها و ميوه هاى بارده

و پوست سرخ رقيق ملاصق مغز او معتدل در حرارة و خشك

و پوست سبز بيرون او سرد و خشك و بغايت مقوى معده و دل و قابض

و رافع اسهال و تشنگى و قى و جهة تقويه دندان

و خوشبو كردن دهن و رفع قلاع

و پوست سفيد صلب او كه طبخ مفرط داده باشند

جلوس در آب او جهة خروج مقعد مجربيست

و نطول طبيخ پوست درخت(+و برگ) او جهة

درد مقعد و رحم و جرب و حكه و حبس نزلات و رفع قمل

و مداومت شستن موى به آن جهة ريختن موى نافع

و روغن پسته مقوى غاليها و خوشبو كننده اطعمه

و سعوط او با مشك جهة لقوه و تقويه حافظه و تنقیه دماغ مجرب

و با عنبر جهة ازالهء و سواس و مواد سوداوى

و رفع سموم مؤثر است

و خواص ثمر درخت پسته كه مغز نبندد در بزغنج مذكور شد. کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم ص -195-196

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و خوردن آن با شكر مصلح هواى وبايى با شراب جهت دفع سم عقرب و ساير هوام

و بالخاصيت مغز آن مضر معده خصوصاً مقشر آن و مفسد طعام و به دستور دهن آن

و گويند مغز آن مضر سفل است، مصلح آن زردآلو.

بدل آن‏: مغز بادام و مغز حبة الخضرا و گويند نيم وزن آن مغز جوز و نيم وزن آن مغزين

مصلح‏ آن آشاميدن سركه و انار ترش و زردآلوى ترش خشك است.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 590-591

[pejuhesh237]

و ترياق گزيدن هوام و سموم بارده

و مفتح سدهء جگر و مولد خون صالح

و موجب فربهى بدن و مقوى معده و فم معده به حدى كه ساير لبوب ماكوله به او نمی رسد

خصوصا چون با پوست رقيق ملاصق مغز خورده شود

و جهة درد جگر و قى و غثيان و مفصل و سرفه مزمن

و تقوية دل و حافظه و ذهن و رفع خفقان و برودت جگر و لاغرى گرده و يرقان و سپرز نافع


خواص آن برای تقویت ذهن و حفظ دماغ و سرفه و قلب و خفقان و استفراغ و تهوع و دل درد و سردی کبد و باز کردن مجاری و پاک کردن

کبد و دردهای رطوبتی مؤثر است. چاق کننده بدن و مقوی معده در مقایسه با سایر حبوبات است.

اگر آن را با پوست بالای آن بخورند رافع لاغری کلیه و یرقان و ناراحتی طحال و سموم گزیدگی حشرات خواهد شد.

و مصدع محرورين و مورث شرى و مصلحش سركه و ترشيها و ميوه هاى بارده

و پوست سرخ رقيق ملاصق مغز او معتدل در حرارة و خشك

و پوست سبز بيرون او سرد و خشك و بغايت مقوى معده و دل و قابض

و رافع اسهال و تشنگى و قى و جهة تقويه دندان

و خوشبو كردن دهن و رفع قلاع

و پوست سرخ و نازک چسبیده به مغز آن معتدل در حرارت و خشک و پوست سبز بیرون آن سرد و خشک است.

جویدن آن مقوی دندان و لثه و خوشبو کننده دهان و زخم های دهان را برطرف می سازد. برای دل و معده بسیار قوی و قابض و خشن

کننده و پاک کننده خمل معده است و باعث رفع استفراغ و سکسکه و اسهال و تشنگی می شود

و پوست سفيد صلب او كه طبخ مفرط داده باشند

جلوس در آب او جهة خروج مقعد مجربيست


اگر پوست سفيد سخت آن را در آب بجوشانند و در جوشاندۀ آن بنشينند براى مقعد بيرون آمده نافع است.



و نطول طبيخ پوست درخت(+و برگ) او جهة

درد مقعد و رحم و جرب و حكه و حبس نزلات و رفع قمل

ريختن آب جوشاندۀ پوست و برگ درخت روى موضع مورد نظر براى رفع درد مقعد و رحم و جرب و خارش مقعد نافع است.

و مداومت شستن موى به آن جهة ريختن موى نافع

و روغن پسته مقوى غاليها و خوشبو كننده اطعمه

و سعوط او با مشك جهة لقوه و تقويه حافظه و تنقیه دماغ مجرب

و با عنبر جهة ازالهء و سواس و مواد سوداوى

و رفع سموم مؤثر است

و خواص ثمر درخت پسته كه مغز نبندد در بزغنج مذكور شد. کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم ص -195-196

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و خوردن آن با شكر مصلح هواى وبايى با شراب جهت دفع سم عقرب و ساير هوام

و بالخاصيت مغز آن مضر معده خصوصاً مقشر آن و مفسد طعام و به دستور دهن آن

و گويند مغز آن مضر سفل است، مصلح آن زردآلو.

بدل آن‏: مغز بادام و مغز حبة الخضرا و گويند نيم وزن آن مغز جوز و نيم وزن آن مغزين

مصلح‏ آن آشاميدن سركه و انار ترش و زردآلوى ترش خشك است.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 590-591



مغز آن و چربى مغز آن براى معده مضر است خصوصا اگر پوستۀ نازك روى مغز هم گرفته شده باشد، براى رفع عوارض آن بايد زردآلو خورد.

اگر اسراف در خوردن مغز پسته شود عوارض ناراحت‌كننده دارد و از بدن دانه‌هاى قرمز بيرون مى‌ريزد،

در اين قبيل موارد بايد سركه و انار ترش و برگه زردآلوى ترش خورد.

[pejuhesh237]

. پسته و قدرت مردانگي

در مطالعات اخير كه در دانشگاه دولتي پنسيلوانيا انجام شده است پي بردند كه خوردن روزانه چند مغز پسته (كه داراي تركيبات سالم و رژيم كم چربي است)

منجر به كاهش قابل توجه سطح كلسترول LDL يا كلسترول بد خون مي شود.

كاهش سطح كلسترول بد به معناي باز ماندن شريان هاي بدن و انجام كامل عمل خون رساني قلب مي شود.

نقل قول از تحقيقات دكتر پني كريس ـ اترتون: «در مطالعات ما نشان داده شد پسته رژيم غذايي سالمي براي قلب است كه نمودار احتمال بيماري هاي قلبي عروقي را در انسان

كاهش مي دهد. پسته غني از آنتي اكسيدان لوتين است. لوتين معمولاً در سبزيجات سبز رنگ و ميوه هاي رنگ روشن يافت مي شود.

پسته در بين آجيل هاي ديگر در سطح غذايي بالاتري قرار دارد. لوتين پسته از كلسترولي كه باعث بسته شدن شريانها مي شود، جلوگيري مي كند.»

حتي در مطالعه اي مقدار پسته خورده شده توسط داوطلبان را افزايش دادند كه آزمايش آنها نتيجه بهتري را نشان داد.

پسته و اروپا، منطقه خاور ميانه و آسيا

بر اساس يك باور عمومي در مردان منطقه خاورميانه و آسيا كه پسته بيشتري در رژيم غذايي آنها يافت مي شود قدرت مردانگي و كيفيت اسپرم و نعوظ بيش از مناطق اروپايي است.

يوناني هاي باستان و رومي ها اين مطلب را مي دانند و آن را ناشي از وجود پسته در غذاها و شيريني هاي خود مي دانند.سایت سلامتی وبهداشت

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

.از نظر تركيبات شيميايى در هريك صد گرم مغز پسته مواد زير وجود دارد:

آب  ٣ / ۵  گرم، پروتئين  ٣ / ١٩  گرم، مواد چربى  ٧ / ۵٣  گرم، هيدراتهاى كربن  ١٧  گرم، خاكستر  ٧ / ٢  گرم، كلسيم  ١٣١  ميلى‌گرم، فسفر  ۵٠٠ 

ميلى‌گرم، آهن  ٣ / ٧  ميلى‌گرم، پتاسيم  ٩٧٢  ميلى‌گرم، ويتامين A  ٢٣٠  واحد بين المللى، تيامين  ۶٧ / ٠  ميلى‌گرم و نياسين  ۴ / ١  ميلى‌گرم. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 1 ص 441