ابزار تَوَضِّيِ سفره

[pejuhesh232]

بسم الله الرحمان الرحیم

توضي در لغت و زبان كلام وحي و كلام خازنان وحي عليهم السلام به معني شستن دست است
كه عمل وضوء نتيجه شستن دست مي باشد

انواع توضي و وضوء
همانطور كه دست قسمتهاى مختلفي دارد عمل توضي و شستن دست نيز انواعي دارد

در زبان عربي فعل امر توصيه به همه انواع توضي يكسان است = توضأ - ليتوضأ
و اين سبب شده است
كه برخي انرا بجز شستن عرفي دستها از آلودكي
در معناي شرعي نيز داراي يك معنا بدانند و آن هم وضوء نماز فقط
در حاليكه در معناي شرعي آن هم توضي جند نوع است

توضي جند قسم است:
1- شستن انكشت و كف دست تا مج = مثل توضي سفره

2- شستن تا ساق دست = مثل توضي قبل از غسل

3- شستن به نحو مخصوص براى نماز = كه به وضوء معروف است

در حاليكه همه اين انواع؛ عملش توضي و نتيجه اش وضوء است اما هر كدام نوعي و براى جايي است

جزو آداب سفره حتى براى كسي كه دستانش تميز است و با وضوي نماز هم هست
توصيه به توضي شده است قبل از غذا و بعد از غذا در سر سفره
بطوريكه با دستهاي مرطوب غذا را شروع كند

تفصيل مطالب در فقرات آينده است.

[pejuhesh232]

شستشوی دست در تعالیم مکتب وحی

1- برکات مادی و معنوی:شستن دستها قبل و بعد از غذاخوردن گذشته از جنبه تمیزی و کثیفی آن دارای فواید و برکات مادی و معنوی بسیاری است. از جمله آثار آن می توان به: از بین رفتن فقر و تنگدستی، گشایش در روزی، از بین رفتن هم و غم و گرفتاری، سلامتی بدن و بوجود آمدن برکت در زندگی و طول عمر و... اشاره نمود.

* رسول خدا (صلی الله علیه و آله): اَلوُضوءُ قَبلَ الطَّعامِ يَنفِى الفَقرَ، وَ بَعدَهُ يَنفِى الهَمَّ وَ يُصَحِّحُ البَصَرَ؛
(ترجمه) پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) می فرمایند: شستن دست قبل از غذا، فقر را و پس از غذا، غم و اندوه را برطرف می ‏كند و به چشم سلامتى می ‏بخشد.

* الإمام عليّ (علیه السلام): غَسلُ اليَدَينِ قَبلَ الطَّعامِ وبَعدَهُ زِيادَةٌ فِي العُمُرِ وإماطة للغمر عن الثياب ويَجلُو البَصَرَ.
(ترجمه) امام على (علیه السلام) فرمودند: شستن دست‏ها پيش از غذا و پس از آن ، مايه طول عمر است و لباس ها را از آلودگى حفظ مى نمايد و چشم را روشنى می بخشد.

* الإمامُ الصّادقُ (علیه السلام): اِغسِلُوا اَيديَكُم قَبلَ الطَّعامِ وَ بَعدَهُ فَاِنَّهُ يَنفِى الفَقرَ وَ يَزيدُ فِى العُمُرِ؛
(ترجمه) دست‏هايتان را قبل و بعد از غذا خوردن بشوييد، كه فقر را می ‏بَرَد و بر عمر می ‏افزايد.

* الإمامُ الصّادقُ (علیه السلام): مَنْ غَسَلَ يَدَهُ قَبْلَ الطَّعَامِ وَبَعْدَهُ بُورِكَ لَهُ فِي أوَّلِهِ وَآخِرِهِ، وَعَاشَ مَاعَاشَ في سَعَةٍ، وَعُوفِيَ مِنْ بَلْوىً فِي جَسَدِهِ.
(ترجمه) امام صادق (علیه السلام) فرمودند : هر كه قبل و بعد از غذا دستهايش را بشويد، در اول و آخر آن غذا به او بركت داده می ‏شود و تا زنده است در نعمت به سر می ‏برد و از بيمارى جسمى در امان می ‏ماند.

* عن أبي عبدالله (علیه السلام) قال: من غسل يده قبل الطعام، بعده عاش في سعة وعوفي من بلوى في جسده.
(ترجمه) امام صادق (علیه السلام) فرمودند: هر که دستش را قبل و بعد از غذا بشوید زندگی می کند در نعمت و از بيمارى جسمى در امان می ‏ماند.

* عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ، عَنْ جَعْفَرِبْنِ مُحَمّدٍ، عَنْ آبَائِهِ (علیهم السلام) قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله): مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَکْثُرَ خَیْرُ بَیْتِهِ فَلْیَتَوَضَّأْ عِنْدَ حُضُورِ طعَامِهِ، وَ مَنْ تَوَضَّأَ قَبْلَ الطَّعامِ وَ بَعْدَهُ عَاشَ فِي سَعَةٍ مِنْ رِزْقِهِ، وَ عُوفِيَ مِنَ الْبَلَاءِ فِي جَسَدِهِ. (قَالَ هِشَامٌ قَالَ لِيَ الصَّادِقُ (علیه السلام) وَ الْوُضُوءُ هَاهُنَا غُسَلُ الْیَدَیْنِ قَبْلَ الطَّعَامِ وَ بَعْدَهُ).
(ترجمه) هشام بن سالم از حضرت صادق (علیه السلام) به نقل از پدرانشان (علیهم السلام) روایت کرده که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: هرکس دوست دارد که نیکی خانه اش افزون شود باید پیش از غذا خوردن وضو بگیرد و هرکس پیش و پس از غذا وضو بگیرد با روزی فراوان زندگی کرده و از بیماری در بدن، به سلامت می ماند. (هشام بن سالم گفته است: حضرت صادق (علیه السلام) به من فرمود: ای هشام بن سالم وضو در اینجا، شستن دست پیش و پس از غذا است).

* عن أبي حمزة الثمالي، عن أبي عبدالله (علیه السلام) قال: قال: يا أبا حمزة الوضوء قبل الطعام وبعده يذهبان الفقر قلت: بأبي أنت وامي يذهبان بالفقر؟ فقال: نعم، يذهبان به.
(ترجمه) ابوحمزه ثمالی از امام صادق (علیه السلام) روایت می کند که حضرت فرمودند: ای ابوحمزه! شستن دستها قبل و بعد از غذا فقر را از بین می برد. گفتم: پدر و مادرم فدای شما باد فقر بوسیله آن از بین می رود؟ پس فرمودند: آری، بوسیله آن از بین می رود.

* عن أبي عبدالله (علیه السلام) قال: من سره أن يكثر خير بيته فليتوضأ عند حضور طعامه.
(ترجمه) امام صادق (علیه السلام) فرمودند: راز کسی که می خواهد خیر و برکت در منزلش زیاد شود آن است که پس وضو بگیرد هنگام غذا.

* عن أبي عوف البجلي قال: سمعت أبا عبدالله (علیه السلام) يقول: الوضوء قبل الطعام وبعده يزيدان في الرزق، وروي أن رسول الله (صلی الله علیه و آله) قال: أوله ينفي الفقر وآخره ينفي الهم.
(ترجمه) ابی عوف بجلی می گوید: شنیدم امام صادق (علیه السلام) می گویند: شستن دستها قبل و بعد از غذا موجب گشایش در روزی می شود. و روایت می کند از پیامبر (صلی الله علیه و آله) که می فرمایند: (شستن دست) قبل از غذا، فقر را و پس از غذا، غم و اندوه را برطرف می‏كند.


2- شرایط شستشو: از شرایط و ویژگیهای شستشو آن است که همه افراد در یک ظرف دستهایشان را بشویند و در جمع مهمانان، قبل از شروع غذا صاحبخانه این کار را انجام دهد و بعد از اتمام غذا آخرین نفری باشد که دستهایش را می شوید همانطور که آخرین نفری است که دست از غذا می کشد.
هم چنین در کلام خازنان وحی (علیهم السلام) وارده شده است که پس از عمل شستشو خصوصا قبل از شروع به طعام دستها با حوله خشک نشود زیرا که از جمله آثار آن باعث برکت در غذا می شود.

* عن عبد الرحمن بن أبى داود قال: تغذينا عند أبى عبد الله (علیه السلام) فأتى بالطشت فقال: أما أنتم يا معشر أهل الكوفة فلا تتوضأون إلا واحدا واحدا، وأما نحن فلا نرى بأسا أن نتوضأ جماعة. قال: فتوضأنا جميعا في طشت واحد.
(ترجمه) از عبدالرحمن بن ابى داوود نقل شده كه مى گويد: خدمت امام صادق (علیه السلام) غذا خورديم، طشتى آوردند و فرمودند: اما شما مردم كوفه دستهايتان را نمى شوييد، مگر يك نفر ولى از نظر ما مانعى ندارد كه دسته جمعى دستمان را بشوييم . عبدالرحمن مى گويد: از اين رو ما هم همگى در يك طشت دست شستيم.

* عن أبي عبدالله (علیه السلام) قال: الوضوء قبل الطعام يبدأ صاحب البيت لئلا يحتشم أحد فإذا فرغ من الطعام بدأ بمن عن يمين (صاحب) البيت حرا كان أو عبدا، قال: وفي حديث آخر يغسل أولا رب البيت يده ثم يبدأ بمن على يمينه وإذا رفع الطعام بدأ بمن على يسار صاحب المنزل ويكون آخر من يغسل يده صاحب المنزل لانه أولى بالصبر على الغمر. ويتمندل عند ذلك إن شآء
(ترجمه) امام صادق (علیه السلام) فرمودند: وضو گرفتن (شستن دستها) قبل از غذا را صاحب خانه شروع می کند تا دیگران خجالت نکشند. پس هنگامی که غذا به اتمام رسید، (عمل شستن را) از طرف راست صاحبخانه شروع کند حال آزاد باشد و یا برده!

و در حدیث دیگری آمده است که: (قبل از طعام) ابتدا صاحبخانه دستش را بشوید سپس (شستن دستها) از کسی که در طرف راست اوست شروع کند. وقتی طعام میل شد، شروع می کند صاحبخانه به شستن دست کسی که طرف چپ او قرار دارد و نفر آخری که دستش شسته می شود خود صاحبخانه می باشد زیرا که او نسبت به تحمل بوی چربی صبورتر است. و اگر خواست دستمالی نزد آن شخص بگذارد (برای خشک کردن دستها).

* عن أبي عبدالله (علیه السلام) قال: اغسلوا أيديكم في إناء واحد تحسن أخلاقكم.
(ترجمه) از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است كه فرمودند: دستهايتان را در يك ظرف بشوييد تا اخلاقتان خوب شود.

* عن الفضل بن يونس قال: لما تغدى عندي أبوالحسن (علیه السلام) وجيئ بالطست بدء به (علیه السلام) وكان في صدر المجلس فقال (علیه السلام) :ابدء بمن على يمينك فلما توضأ واحد أراد الغلام أن يرفع الطست فقال له أبوالحسن (علیه السلام) :دعها واغسلوا أيديكم فيها.
(ترجمه) از فضل بن يونس نقل شده كه مى گويد: وقتى كه امام ابوالحسن (علیه السلام) در منزل ما غذا ميل فرمود، طشتى آوردند و از آن حضرت كه در بالاى مجلس بود خواستند شروع كند. فرمودند: از كسى كه طرف راست تو قرار دارد شروع كن ! همين كه يك نفر دست شست، غلام خواست طشت را بردارد، امام ابوالحسن (علیه السلام) فرمود: طشت را بگذار (و رو به حاضران كرد و فرمود:) دستهايتان را در آن بشوييد.

* قال أبوعبدالله (علیه السلام): إذا غسلت يدك للطعام فلا تمسح يدك بالمنديل فإنه لا تزال البركة في الطعام مادامت النداوة في اليد.
(ترجمه) امام صادق (علیه السلام): هنگامی که دستت را برای طعام میشویی، پس آن را با حوله خشك نكن؛ چرا كه تا آن رطوبت در دست باقى است همواره غذا بركت پيدا مى كند.

* عن ابن أبي عمير، عن مرازم قال: رَأَيْتُ أَبَاالحَسَنِ (علیه السلام) إِذا تَؤضَّأَ قَبْلَ الطَّعامِ لَمْ‏ يَمُسَّ الْمِنْديلَ، وَإِذا تَوَضَّأَ بَعْدَ الطَّعامِ مَسَّ الْمِنْديلَ.
(ترجمه) از ابن ابی عمیر از مرازم روايت شده كه مى‏گويد: من امام هفتم (علیه السلام) را ديدم هر وقت قبل از غذا دستهايش را می ‏شست با حوله خشك نمی ‏كرد ولى اگر بعد از غذا آنها را می ‏شست با حوله خشك می‏ كرد.

* عن أبي عبدالله (علیه السلام) إذا تَوَضَّأتَ بَعدَ الطَّعامِ فَامسَح عَينَيكَ بِفَضلِ ما في يَدَيكَ، فَإِنَّهُ أمانٌ مِنَ الرَّمَدِ .
(ترجمه) امام صادق (علیه السلام): چون پس از غذا دستانت را شستى، با باقی‏مانده آب، دستى بر چشمان خود بكش؛ چرا كه مايه ايمنى از چشم‏ درد است.

[pejuhesh232]

شرایط و آداب سفره

درباره سفره و آداب مربوط به آن مطالب بسیاری از نحوه خوردن و شرایط آن وجود دارد که بصورت خلاصه می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
طهارت معنوی (پاکی از موجب غسل+وضو) – شستن دستها – نا ایستاده – نشسته – با ادب – بدون تکیه – دعای سفره – خوردن از سمت راست – استفاده از دست راست و سه انگشت ابهام سبابه و وسط – عدم استفاده از دست چپ – بدون حرف از مشکلات و نارحتی ها – بدون نگاه تلویزیون – حال و ذهن خوب – آرامش و ذکر – توجه به غذا – کامل جویدن – آب و نوشیدنی نخوردن میان غذا – عدم عجله – نیم سیر- شکر حق و صاحب سفره.

همانطور که در موارد فوق اشاره شد یکی از آداب مربوط به سفره شستن دستها می باشد.

* پدر و پسری مومن که حضرت امیرالمومنین علی (علیه السلام) همانند برادر به آنان ‏علاقه داشت، بر آن حضرت وارد شدند. امام (علیه السلام) برای پذیرایی و تکریم آنان ‏برخاست. آن دو را بالای مجلس خود نشاند و خودش مقابلش نشست. دستور غذا ‏داد. وقتی طعام آوردند و آن دو نفر غذا صرف نمودند، قنبر آفتابه و لگن برای شستن ‏دست و پارچه برای خشک کردن آورد. زمانی که قنبر خواست آب بر روی دست مرد ‏بریزد، ناگاه امام (علیه السلام) با حرکتی سریع از جا برخواست و آفتابه را گرفت که ‏دست آن مرد را بشوید. اما او از عمل امام (علیه السلام) غرق شرمساری شد و از ‏خجالت، سر را تا نزدیک زمین به زیر آورد و گفت: «ای امیرالمومنین ! خدا نبیند مرا که ‏شما آب روی دست من بریزید؟!» ‏
حضرت(علیه السلام) فرمودند: «بنشین و دستت را بشوی که خدا ببیند تو را که برادر دینی‌ات ‏دستت را می‌شوید.» حضرت از او خواست که دستش را بشوید، مرد ادب نمود و ‏دستش را برای شستن پیش آورد ولی می‌خواست که هر چه زودتر این صحنه پایان ‏یابد. لذا آن‌طور که باید دست را نمی‌شست، حضرت قسمش داد که با آرامش خاطر، ‏دستت را شستشو بده! آن طور که اگر قنبر آب می‌ریخت می‌شستی.‏
پس از آن که امام (علیه السلام) دست پدر را شست، آبریز را به دست محمد حنیفه داد ‏و فرمود: «فرزندم! اگر این پسر، تنها مهمان من می‌بود، دستش را می‌شستم. ولی ‏خداوند ابا دارد از این که پدر و پسری در یک مکان باشند و هر دو به طور یکسان مورد ‏تکریم قرار گیرند. از این رو پدر آب روی دست پدر ریخت و شما هم آب روی دست پسر ‏بریز! محمد حنفیه نیز طبق دستور امام (علیه السلام) دست پسر را شست.

آنچه در گذشته مرسوم بود واز اهميت خاصي هم برخوردار بود شستن دستها قبل از غذا وبعد از غذا خوردن بود، خصوصا زماني كه مهمان وارد منزل مي شد. در واقع انجام این عمل به جز جنبه تمیزی یا کثیف بودن دستها از لوازم پذیرایی از مهمان و آداب سفره به شمار می آمد.
معمولا يكنفر از اعضای خانواده که كوچكترين فرد خانواده بود، يك حوله را روي دوشش مي انداخت وآفتابه بدست ولگن جلوي هريك از مهمانان (از بزرگترین آنها از لحاظ سن) می رفت تا دستهاي خود را قبل وبعد از غذا خوردن شسته وبا حوله اي كه دست به دست مي چرخيد خشك كنند.
این آداب و فرهنگ پسندیده جزء تعالیم حضرات معصومین (علیهم السلام) به پیروان و دوستدارانشان بوده است تا بدین وسیله از برکات مادی و معنوی آن بهره مند شوند.

استفاده از ابزارشُست دست سرسفره
هنوز در میان بسیاری از اقوام و ملل گوناگون مورد استفاده بوده و در مراسم های مختلف همانند جشنها، مهمانی ها و مراسم سوگواری مورد استفاده می باشد.

[pejuhesh232]

این محصول دارای اجناس و شکلهای متفاوتی می باشد که در گذشته برای سلاطین و پادشاهان از جنس طلا و نقره و به ترتیب تا فلزات ارزان قیمت تر برای استفاده عموم کاربرد داشته است:

زرين


سيمين


مسي




برنجي




ورشاوي



استيلي

[pejuhesh232]

نوع جنس این محصول در استفاده از آن تاثیری ندارد؛ زیرا مهم کاربرد آن در شستشو است. به همین خاطر استفاده از انواع آن با جنس های مختلف از مس، برنج و استیل گرفته تا نمونه های سفالی و صنعتی آن اشکالی ندارد.

هنگامی که در سفر هستید می توانید با ابزارهایی ساده و آنچه به همراه دارید همانند یک شیشه آب معدنی و یک ظرف عمیق برای پساب، کار شستشو را انجام دهید.

[pejuhesh232]

تهیه و عرضه

در مطالب و معارف الهي كه منتشر مي نماييم
براى اينكه صرفا به نحو تئوريك طرح اکتفا نکرده، و اسباب تطبيق عمليش را براي همراهان فراهم كرده باشيم
براى قابل تهيه بودن جستجوي مفصلي كرديم:
بیشترین کاربرد این وسیله در موارد آنتيك و زينتي بود
و معمولا افرادی که آن را تهیه می کردند صرفا برای جنبه تزئینی آن بود و برای مصرف شخصي خریداری نمی شد
به همین خاطر قیمتهای گفته شده از سوی فروشندگان بسیار بالاتر از ارزش واقعی آن بود،
و با وجود اين جو و تقاضا؛
برخي اجناس را كه بايد قيمت معمولي داشته باشد از روي طمع به پيداشدن مشتري با پرداخت بهاي بيشتر
يا الزام وي به اين امر جو و فضاي غير معمولي براى این درست كرده و عامه مردم هم باور كرده يا تن داده يا منصرف مي شوند.


در بررسيها معلوم شد كه بهترين اين اجناس كه ضمن داراي ظرافت و نقوش و كنده كاري قيمت مناسبي هم دارند
اجناسي است كه از روسيه و اوكراين مي ايد
البته همين ها هم وقتي دست فروشندكان عتيقه مي افتد قيمت معمولي بيدا مي كند

ابزارتوضي برنجی ساخت اوکراین در بازار تبریز به سه قیمت است:
هشتاد هزار تومان تا صد و بیست هزار تومان بفروش می رسد.
هم چنین قيمت يك دست مسی بدون نقش و قلمزنی سیصد صد هزار تومان
و با بزرگ شدن سایز و نقش دار شدن آن تا یک میلیون تومان قیمت داده شد.

آخرالامر با تحقيق بسيار به مراكز عرضه قيمتهاى مناسب تر آن رسيديم
و نمونه ای جهت تهیه علاقمندان معرفی می نماییم.

جنس: برنج
قیمت: 45000 تومان (در 2 جمادی الاخری 1433)

علاقمندان مي توانند سفارش خريد خود را به حسينيه هاى محل ارائه دهند.
و از تمامی همراهان دعوت می شود که
در صورت دسترسی به نمونه های مناسبتر و با کیفیت تر
موارد را جهت تهیه و عرضه آن اعلام نمایند.

والحمدلله رب العالمین