گياهيست به قدر نبات زردك و برگش شبيه به برگ درخت سقز
و از آن باريكتر و درشت و شاخش پر شعبه و چترش شبيه به چتر شبت
و گلش سفيد و ريزه و تخمش مثل تخم شبت
و وسط او شكافدار و با اندك شيرينى
و بيخش بسطبرى انگشتى و در طول به قدر سه انگشت و سفيد و شيرين
و خام او را به دستور ساق تازهء او مي خورند.
كتاب تحفه حكيم مومن-طبع قديم-ص127
متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:
و رعي الایل از ان جهت نامند كه چون شتر و حيوانات ديكر از ان ابتداء چرا نمايند
سم هيچ حيواني باوشان ضرر نرساند و چون بكزد و ضررى در خود يابند در صحرا بكردند و كياه آن را پيدا كنند
و بخورند امان يابند و در تازكي آن را مى‌خورند و ديسقوريدوس كفته ساق آن شبيه بساق كندر و شاخها آن انبوه و بسيار و خميده
و برك آن بدرازى دو انكشت و از شاخها مانند خريطه چيزى آويخته چنانچه از درخت راتينج آويزان مى‌باشد و بيخ نبات آن بعرض دو انكشت و بطول سه انكشت است.
کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 451
مريم گلى گياهى است علفى چندساله با ساقه چهارگوش كرك دار.
بلندى گياه زياد نيست و در حدود 5/ 0 متر مى باشد.
برگهاى آن متقابل پوشيده از كرك به رنگ سبز مايل به سفيد. برگهاى پايين ساقه دراز، بيضى، به طول 5- 4 سانتى متر و نوك تيز،
كناره برگها داراى دندانه هاى منظم با دمبرگ ولى برگهاى واقع در قسمت بالاى ساقه بدون دمبرگ و كوچك است.
گلها به رنگ آبى كمرنگ يا ارغوانى معمولا در تابستان سال دوم ظاهر مى شود.
گونه ديگرى از اين گياه كه از نظر طبى چندان مورد توجه نيست داراى گلهاى قرمز زيبايى است كه به نام سلوى در گلكارى كاشته مىشود، نام علمى آنSalvia ambigua مى‌باشد.
تكثير مريم گلى اگرچه با بذر ممكن است ولى در باغبانى معمولا از طريق قلمه ازدياد مى شود.
اين گياه در شرايط مختلفه وسيعى مى رويد ولى بهترين رشد آن در خاكهاى رسى غنى زهك شدار مى باشد و اراضى رو به آفتاب را ترجيح مى دهد.
براى توليد تجارتى فاصله بين خطوط كاشت را معمولا يك متر و فاصله بوته ها در روى خطوط را در حدود 40 سانتىمتر مى گيرند.
محصول سال اول البته كم است ولى در سال دوم و در سالهاى بعد در حدود يك تن برگ خشك از هر هكتار برداشت مى شود.
بديهى است اين مقدار برگ، محصول چند چين مى باشد.
بهترين زمان برداشت از نظر بيشترين مقدار اسانس در برگ در آغاز ظهور گلها مى باشد.
معمولا در حدود 20 سانتىمتر از قسمت فوقانى ساقه هاى گياه با برگهاى آن چيده مىشود
و پس از چيدن گل در مدت 8- 7 روز در سايه و در جريان هوا پهن مىكنند كه خشك شود تا ضمن اينكه حد اكثر اسانس در برگ مى
ماند
رنگ سبز خاكسترى برگ نيز به اين ترتيب حفظ شود.
پس از اينكه ساقه ها خشك شد برگها را از ساقه ها جدا كرده و در ظرفهاى كاملا سربستهاى حفظ مى نمايند.
معمولا 4 سال يكبار چون گياه خشبى مىشود، مزرعه بايد تجديد و نو شود.
معارف گياهى، ج2، ص: 412
به علت زیبایی خاصی که دارد در باغچه ها کاشته می شود. از مشخصات ان این است که ریشه ایی به رنگ مایل به قهوه ایی و ساقه های متعدد منشعب چهارگوش و پوشیده از کرک دارد.
گل های ان نوش فراوان و معطر تولید می کند به طوری که زنبور عسل با استفاده از ان عسل بسیار مطبوع فراهم میاورد .
گیاهان داروئی دکتر علی زرگری جلد چهارم ص 61
توسط pejuhesh237 » دوشنبه ژانويه 07, 2013 5:37 am 
