نباتيست در بو شبيه به بادرنگ و خورد و بستانى می باشد
نوعى را برگش لطيف و طولانى و اطراف برگش مثل اره
و ساقش پر شعبه و شبيه به ريحان
و گلش بنفش مايل به سرخى و به جاى سبزى با طعام می خورند
و ربيعى و صیفى می باشد و هر سال تخم او سبز می شود نه ريشه
و تخمش شبيه به تخم كتان و اغبر و بقلهء اترجيّه نامند و ترنجان گويند
و نوعى ديگر در بوى باو شبيه و از آن تندبوتر
و برگش مايل بتدوير و صحرائى و بستانى می باشد بي ساق
و شاخهاى بسيار از يك بيخ می رويد و برگش با خشونتى و عريض
و از برگ نعناع بزرگتر و گلش سفيد و كم تخم و در دارالمرز آن را بادرنجبوبه می دانند
و ريشهء او مثل نعناع هر سال سبز می شود و گربه اين نوع را دوست می دارد
و جمعى كه هر دو را يكى میدانند آنچنان نيست
و آنچه مؤلف اختيارات بديعى گفته كه او بالنگوست غلط است
چه تخم بادرنجبويه باريكتر از تخم ريحان و اغبر است
و حقير تخم بالنگو را كشته گياه آن را از جملهء ريحان مشاهده نموده
و آن ريحان سبز بزرگ برگست و در بوى مثل شاه سفرم و بادرنجبويه .
کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص-41-42متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بودبادرنجبویه:
گیاهی است ،پایا، پرشاخه و پرپشت، به ارتفاع 30 تا 80 سانتیمتر
.از مشخصات آن این است که ریشه کوچک و استوانه ای شکل، سخت و نسبتا منشعب دارد.
برگهای آن پوشیده از تار، متقابل، بیضوی، به شکل قلب و دندانه دار (دندانه های فاصله دار) است.
درازای پهنای آن 5 تا 8 سانتیمتر و پهنای آنها 4 تا 5 سانتیمتر است بعلاوه در سطح پهنک برگ آن، رگبرگهای متعدد به وضع مشبک دیده می شود.
رنگ برگهای آن در سطح فوقانی پهنک، سبز تیره ولی در سطح تحتانی آن، سبز روشن است.
گلهای آن که در خرداد تا اواسط مرداد ظاهر می شود، رنگ سفید یا گلی دارند و به تعداد 6 تا 12 تائی نیز در کناره برگها ظاهر می شوند.
کاسه و جام آن دارای دو لب است که در آن، لب فوقانی جام شامل دو لوب ولی لب تحتانی مرکب از 3 لوب می باشد.
درون گل 4 پرچم جای دارد.میوه اش چهار فندقه ای و قهوه ای رنگ است.
زنبور عسل از گلهای فراوان این گیاه، نوش معطر، از نوع بسیار خوب به دست می آورد.
كتاب گياهان دارويي دكتر علي زرگري جلد چهارم ص 77
هو عشب معمر له ساق مربعة, له أزهار بيضاء وأحياناً قرمزية وتحتوي الثمرة على أربع بذور وتحتوي العشبة عامة على زيت طيار. يصل طول نبات الترنجان إلى 70-150 سم.
تعطي أوراقه رائحة لطيفة تشبه رائحة الليمون وقريبة من النعنع. في نهاية الصيف، تظهر على النبات أزهار بيضاء صغيرة مليئة بالرحيق تجذب النحل،
ومن هنا أتى اسم الجنس في هذا النبات (باليونانية: Melissa) من (اللغة الإغريقية ويعني 'نحل العسل'). سايت ويكيپديا
توسط pejuhesh237 » جمعه فبريه 08, 2013 10:16 am 
