گفت و گو با یک فعال بخش خصوصی
فرصت انرژی خورشیدی برای ایران و مشکلات بخش خصوصی
در روزهای اوج مصرف برق در تابستان سال جاری مقامات وزارت نیرو اعلام کردند که مصرف برق کشور رکورد ٥٥ هزار مگاوات را زده است. اما جالب است که کشور چین ٧٧ هزار مگاوات از تولید برق خود را صرفا از طریق انرژی خورشیدی به دست آورده است. در گفت و گوی پیش رو، مزایای استفاده از سیستم های خورشیدی در ایران و تجربه ابراهیمی زاده، در این حوزه بررسی شده و این که چه شد فعالیت در این حوزه پُر طرفدار در دنیا را رها کرده است.
*از چه زمانی شما در حوزه انرژی خورشیدی شروع به فعالیت کردید و چطور علاقه پیدا کردید که در این حوزه فعالیت داشته باشید؟
-در سال ١٣٧٨ یک گروه تحقیقاتی به وجود آمد برای ساخت یک آب شیرین کُن خورشیدی. این گروه تحقیقاتی، یک پروژه از سازمان آب منطقه ای استان هرمزگان گرفت برای ساخت یک دستگاه آب شیرین کن خورشیدی. ساختار آن در اصل یک سیستم تقطیر بود که خیلی ساده بود ولی ما توانستیم رکورد بزنیم.
ما وقتی می خواستیم آب را شیرین کنیم بدترین آب را مثلا در ساعت شش صبح در داخل دستگاه می ریختیم و ساعت شش صبح فردا از آن آب استفاده می کردیم. آخرین رکوردی که زدیم و ثبت شد این بود که ما ١٠ لیتر آب ریختیم و توانستیم حدود ٦,٤ لیتر آب مقطر بگیریم.
چون رشته ام مکانیک بود و طراحی انجام داده بودم، من در بخش مکانیک آن سیستم، طراحی را انجام دادم. طراحی بخش انرژی آن توسط شخص دیگری انجام شده بود و من ساخت آن دستگاه را متقبل شدم. آن آب شیرین کُن را ساختیم و معاون وقت وزیر نیرو آمدند و بازدید کردند ولی آن را ثبت نکردیم.
- در یکی از شرکت های خصوصی در آلمان، یک دوره را گذراندم. شرکتی بود که نیروگاه خورشیدی نصب می کرد. ما با آن شرکت صحبت کردیم که شعبه ای در دوبی امارات داشت. ما در آنجا طراحی را با همدیگر کار کردیم.
در کشور سوئیس در شرکتی دوره دیدم که نمایندگی یک شرکت تولید کننده آب شیرین کُن های خورشیدی را داشت. هم برای طراحی سیستم های خورشیدی و هم برای تعمیرات و نصب و پشتیبانی آب شیرین کُن های خورشیدی.
*با این آب شیرین کُن ها می شود آب بهداشتی زیادی به دست آورد که در مناطق فاقد آب آشامیدنی در کشور مورد استفاده قرار بگیرد؟
-در برخی مناطق کشومان آب توسط دولت یا سازمان آب تهیه می شود ولی قابل شُرب نیست مثل جنوب ایران از جمله اهواز، کیش، بندرعباس و حتی مثل شمال ایران. در این مناطق آب، شیرین می شود و آب لوله کشی شده داریم ولی نمی توانیم از آن بخوریم.
در اهواز آب تصفیه می شود و در لوله ها، آب تصفیه شده می فرستند ولی به خاطر اشکالی که در سیستم لوله کشی هست از جمله این که خورندگی لوله وجود دارد یا رطوبت زیاد هست، گاهی اوقات اصلا رنگ آب، زرد است.
یک سیستم به آن صورت است که نیاز به برق ندارد. لوله ورودی آب را به آن وصل می کنند. سیستم فیلتراسیون، مکانیکی است و نهایتا آب شُرب تحویل می دهد. می تواند ٢٠ هزار لیتر آب شیرین پس بدهد.
یک سیستم دیگر برای آب های لب شور یا کم نمک است مثل آب رودخانه یا مثل آب دریاچه. از لحاظ فیلتراسیون، این سیستم موارد اضافه ای دارد که املاح را بگیرد. حتی می تواند ویروس و باکتری را بگیرد. این سیستم روزانه حدود ١٠ هزار لیتر آب شرب تولید می کند.
یک سیستم هم بود که آب شور را به آب شیرین تبدیل کند و می توانست در روز ٣٥٠٠ لیتر آب شور را شیرین کند.
*پروژه هایی که احیانا در زمینه آب شیرین کُن انجام دادید چه بود؟
- آن سیستم آب شیرین کُن خورشیدی که ما در دهه ٧٠ درست کردیم، در قسمت مکانیک آن فعالیت کردم. من به عنوان پروژه ای ملی به آن نگاه می کردم. در سال های اخیر، خیلی دوست داشتم در زمینه آب شیرین کُن ها کار کنم. چون ما روستاهایی را در ایران داریم که مردم، آب شیرین ندارند بخورند.
یکی دیگر از کارهای که در قالب بازاریابی انجام دادیم این بود که با هلال احمر صحبت کردیم. محصول را به مدیریت های هلال احمر ارائه کردیم. گفتیم یک دستگاه از این سیستم ها بخرید و در هر زمان در هر جایی از ایران نیاز بود از این دستگاه استفاده کنید. چون زیرساخت نیاز ندارد. حتی پمپ آن، پمپ خورشیدی است.
ما به مسئولان هلال احمر گفتیم یک دستگاه از این آب شیرین کن ها برای کل ایران بخرید و اگر در جایی سیل آمد یا زلزله آمد و آب نیاز دارید، این آب شیرین کُن را منتقل کنید. حتی گفتیم این دستگاه را می توان با هلی کوپتر از زمین بلند کرد و به هر جای ایران برد و روی زمین گذاشت.
پمپ خورشیدی آن را می توان در آبی که در آن منطقه آسیب دیده هست، گذاشت و این دستگاه، آب را شیرین می کند و به مردم می دهد. این موضوع عملی نشد و متاسفانه درست چند ماه پس از این که ما این جلسه را با هلال احمر داشتیم در آذربایجان شرقی و در منطقه ورزقان زلزله آمد.
وقتی در تلویزیون می دیدم که آب معدنی را با کامیون به آنجا می برند، خیلی ناراحت شدم. چون بردن آب معدنی به آن منطقه زلزله زده، هزینه زیادی دارد. اگر یک دستگاه از سیستم های آب شیرین کُن ما را می خریدند برای کل ایران کافی بود. می توانست در روز ٣٥٠٠ لیتر را شیرین کند.
*آبی که باید برای آب شیرین کُن استفاده شود از کجا بیاید؟
-برای مثال دریاچه ای در آن منطقه وجود دارد که آب آن کثیف است. می توانستند از آن آب استفاده کنند. در زلزله سال ٢٠٠٥ پاکستان از همین طریق به مردم اسکان داده شده آب شُرب دادند. ما نمایندگی یک شرکت سوئیسی را داشتیم. در زلزله پاکستان هم از همان سیستم برای تهیه آب آشامیدنی زلزله زدگان استفاده کردند.
*از چند سال قبل آبگرمکن های خورشیدی در ایران نصب شده. این آبگرمکن های خورشیدی چه مزایایی دارند؟
-آبگُرمکن خورشیدی، سیستم خیلی خوبی است. به خاطر نوع اشعه ای که دریافت می کند، سیستم برق خورشیدی با آبگرمکُن خورشیدی متفاوت است.
در آبگرمکن خورشیدی، اشعه ماورای بنفش را می گیریم. در نتیجه حتی اگر خورشید دارد غروب می کند و هوا گرم است یا هوا ابری ولی گرم است، آبگرمکن خورشیدی کار خودش را انجام می کند ولی آب شیرین کُن خورشیدی، نور مستقیم می خواهد.
اگر اشتباه نکنم در سال های ١٣٧٧ و ١٣٧٨ یک مناقصه توسط شرکت بهینه سازی مصرف سوخت برگزار شد به اسم حمام های خورشیدی. اعلام کردند که برای روستاها، آبگرمکن برای حمام می خواهند.
می خواستند به جای سوخت فسیلی از آبگرمکن خورشیدی استفاده شود. با چهار شرکت قرارداد بستند و ٣٠٠ هزار دستگاه آبگرمکن خورشیدی در روستاهای ایران نصب شد.
الان ساخت آبگرمکن خورشیدی در ایران انجام می شود. تا جایی که من دیده ام سرویس های بهداشتی پارک ها، آبگرمکن خورشیدی دارند. حتی خیلی از شرکت های دولتی هم برای سرویس بهداشتی خودشان، آبگرمکن خورشیدی نصب کرده اند. راندمان آنها خوب است و آنچنان تعمیرات ندارد.
viewtopic.php?f=2153&t=622&start=30#p55502البته باید کارهای بهینه سازی روی این نوع آبگرمکن ها انجام می شد. چون اگر گرما زیاد می شد و از آب آنها استفاده نمی شد می ترکید.