اوزان صغار

توسط **pejuhesh237** » دوشنبه فبريه 18, 2013 9:53 pm

بسم الله الرحمان الرحیم

توسط **pejuhesh237** » دوشنبه فبريه 18, 2013 9:57 pm

تحفه حکیم مومن:

پوشيده نماند كه نزد اطبا هر چه كمتر از رطل باشد معروف به اوزان صغار
و ما فوق او موسوم به كبار است
و كيل كه عبارت از پيمانه باشد از جملهء قسم ثانيست
و اختلاف در هر يك از اوزان صغار و كبار به حسب امكنه و ازمنه و مصطلحات واقع شده
و در اين مقام هر چه به حسب كتب معتبرهء طب و فقه و لغات اعتبار داشته اشاره به ان میشود
و بايد دانست كه حبه و طسوج و قيراط و دانگ به حسب درهم فضى و مثقال ذهبى مختلف میباشد چه اجزاء مذكوره از درهم كمتر از اجزاء مثقال است
و نزد اهل تجربه ثابت شده كه قدرى از فضّه كه در مقدار تساوى با ذهب داشته باشد وزن(+ذهب) سه سبع زياده بر وزن فضه میباشد
و اكثر اساطين اطبا برآنند كه در زمان قديم و جديد قدر درهم مختلف بوده به خلاف مثقال كه در اختلاف او قليلى قايلند و اختلاف هر يك در طى تحرير او مذكور مى گردد

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص271

توسط **pejuhesh237** » دوشنبه فبريه 18, 2013 10:02 pm

تحفه حکیم مومن:

ارزه
كه به فارسى برنج نامند مراد از او وزن دو دانه خردل بريست

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص271

توسط **pejuhesh237** » دوشنبه فبريه 18, 2013 10:03 pm

تحفه حکیم مومن:

شعيره
دو ارزه است

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص271

توسط **pejuhesh237** » دوشنبه فبريه 18, 2013 10:05 pm

تحفه حکیم مومن:

حبه
از درهم عبارت از سدس ثمن اوست كه يك جزو از چهل و هشت جزو درهم باشد
و از مثقال عبارت از دو شعير است كه چهار ارزه باشد

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص271

توسط **pejuhesh237** » دوشنبه فبريه 18, 2013 10:09 pm

تحفه حکیم مومن:

طسوج
از درهم دو حبه است
و از مثقال دو حبه و نيم كه ده ارزه باشد

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص271

توسط **pejuhesh237** » دوشنبه فبريه 18, 2013 10:10 pm

تحفه حکیم مومن:

قيراط
از درهم دو طسوج است كه شانزده ارزه باشد
و از مثقال دو طسوج و نيم كه بيست ارزه باشد

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص271

توسط **pejuhesh237** » دوشنبه فبريه 18, 2013 10:12 pm

تحفه حکیم مومن:

دانق
به فارسى دانگ گويند
و او از درهم دو قيراط است كه سى و دو ارزه باشد
و از مثقال سه قيراط
و يك حبه كه چهل ارزه باشد

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص271

توسط **pejuhesh237** » دوشنبه فبريه 18, 2013 10:13 pm

تحفه حکیم مومن:

ترمسه
دو قيراط مثقال است

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص271

توسط **pejuhesh237** » دوشنبه فبريه 18, 2013 10:15 pm

تحفه حکیم مومن:

نواة
دو دانگ مثقال است
و نزد بعضى بقدر نيم فضى است

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص272

توسط **pejuhesh237** » دوشنبه فبريه 18, 2013 10:17 pm

تحفه حکیم مومن:

غراما
به غين معجمه از يک دانگ و نيم تا دو دانگ است

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص272

توسط **pejuhesh237** » دوشنبه فبريه 18, 2013 10:25 pm

تحفه حکیم مومن:

عرمى
به عين مهمله هفت وقيه است

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص272

توسط **pejuhesh237** » دوشنبه فبريه 18, 2013 10:31 pm

تحفه حکیم مومن:

کرميهء شاميّه
نزد بعضى يك غراما و نيم است
و نزد برخى سه قيراط و يك حبه

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص272

توسط **pejuhesh237** » دوشنبه فبريه 18, 2013 10:33 pm

تحفه حکیم مومن:

خرنوب
از مطلق او مراد يك قيراط است
خرنوب شامية چهار حبه فضّى است و سه حبه ذهبى

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص272

توسط **pejuhesh237** » دوشنبه فبريه 18, 2013 11:00 pm

تحفه حکیم مومن:

باقلا
از مطلق او و از باقلاى يونانيه مراد نيم درهم است

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص272

توسط **pejuhesh237** » دوشنبه فبريه 18, 2013 11:02 pm

تحفه حکیم مومن:

باقلاى اسكندريه
نه قيراط است

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص272

توسط **pejuhesh237** » دوشنبه فبريه 18, 2013 11:04 pm

تحفه حکیم مومن:

باقلاى مصريه
چهل و هشت جو متوسطه است كه يك درهم باشد

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص272

توسط **pejuhesh237** » دوشنبه فبريه 18, 2013 11:06 pm

تحفه حکیم مومن:

اوبولوس
نزد بعضى يكدانگ مثقالست و نزد بعضى يكدانگ درهم
و يوحنا ابن سرابيون گويد كه آن سه قيراط است

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص272

توسط **pejuhesh237** » دوشنبه فبريه 18, 2013 11:17 pm

تحفه حکیم مومن:

اكسونافن
از مطلق او مراد هشت قيراط است
و هرگاه در روغن مذكور گردد مراد شانزده درخمى است
و از شراب)حلال=حل شونده) هيجده مثقال و نيم
و از عسل سه وقيه و ربع
و ثمن وقيه درخمى نزد اكثر يك مثقال است و نزد قليلى يك درهم و در هم را معرب از آن دانسته‌اند

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص272

توسط **pejuhesh237** » دوشنبه فبريه 18, 2013 11:18 pm

تحفه حکیم مومن:

جوزه
از مصلق او مراد نه درخمى است

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص272