آشنایی با اصول روايت قالون از قرائت نافع از قراء سبعةتفاوت دو روايت نافع (ورش و قالون)https://www.nquran.com/ar/view/16697/ برای مشاهده تصاویر در سایز بزرگ روی آنها کلیک نمایید
-----------------------------------------
سوال:
در خواندن قراءات عشر به صورت جمع كه در نوارهاى بخش شده در جلسات
مثل منشاوي - طاها الفهد - الغامدي ووو
مى بينيم كه
قاريان از روايت قالون شروع مي كنند بعد ورش بعد ابوجعفر بعد اين كثير بعد ساير قاريان
با اينكه اين قاريان در بلادى هستند كه قرائت حفص شايع است
و حتى قاريان كشورهاى شمال افريقا كه روايتهاى نافع مثل روايت ورش ميانشان رايج است
با همين ترتيب به جمع مي خوانند
خصوصاكه روايت قالون فقط در كشور ليبي رايج است
و جطورى است كه قراء مختلف حجاز و عراق و شام و مصر و شمال افريقا
وقتي مي خواهند قراءات سبع يا عشر را به جمع بخوانند از روايت قالون شروع مي كنند؟
و حتى شيخ علي حذيفي هم بعد روايت رسمي حفص كه تلاوت كرده
روايت قالون را ضبط و نشر كرده است؟
دليل تقديم روايت قالون بر ساير قراءات جيست؟
جواب:
اين امر جند منشا و سبب دارد:
1- رويه رايج در اين ترتيب بخاطر نقل از شخصيتها و كتابهاي مرجع قراءات مثل "شاطبي" است
خوب است بدانيم كه
شاطبي عالمي است اهل شاطبه اندلس اسلامي قديم (اسبانياي امروز)
كه در قرن ششم هجرى (ولادتش در 538 و وفاتش در 589 هـ.ق) بوده
و با اينكه حدود 50 سال عمر كرده است
و از مردمان و خانواده هاى عجم اسبانيايي و اندلسي بوده
و از كودكي هم نابينا شده
اما جنان در علوم عربيت و حفظ منابع حديث
(جندين هزار بطورى كه متون را بر او مي خواندند و او از حفظ تصحيح مي كرد)
و نيز قراءات مهارت بيدا كرده است
كه از آن زمان (قرن ششم) تا كنون (نهصد سال است) به عنوان مرجع قراءات شناخته مي شود
و علاوه بر قصايدي در علوم رسم المصحف و نيز عدد آيات مصحف سروده و مرجع علمي است
همجنين
قصيده (لاميه) اي به بحر طويل سروده
بنام (حِرْزُ الْأَمَانِي وَوَجْهُ التَّهَانِي) كه 1173 بيت است
و در آن كتاب «التيسير في القراءات السبع» أبي عمرو الداني (متوفى سنة 444هـ.ق) را تلخيص كرده است
https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8 ... 9%8A%D8%A9در اين قصيده جزئيات تفاوت قراءات سبع در سرتا سر مصحف را
به صورت موجز؛ اما بطور تفصيل؛ در تعابير دو سه كلمه اي (شيرين و روان) سروده است
و شيوايي و شيريني اين قصيده كه سبب مي شده و مي شود
تا ريز تفاوت قراءاتها سبعه با دقت در حافظه اشخاص دسته بندي شده محفوظ بماند
فلذا اين قصيده دهها شرح بر او نوشته شده است
و محور تعلم و تعليم قراءات شده است در اين نهصد سال
و علاوه بر مرجع تلقي قراءات و اجازات بودن
بلكه جزو ضروريات همه قراء رايج در اين 900 سال بوده
كه انرا هم بخوانند و هم حفظ كنند و شرحش را ياد بكيرند
تلاوت و فايل صوتي فصل بندي شده اين قصيده از مشاري العفاسي
https://audio.islamweb.net/audio/index. ... 826http://و براساس ان قراءات رايج را اخذ كنند
جه اينكه تلقي كنند يا القا كنند
ولذا در اسناد قراءات مي كويند "على الشاطبية" منظورشان نقل شاطبي در اين قصيده و اسنادهاى اوست
و تا به امروز در اقصا نقاط بلاد اسلامي حفظ ان رواج دارد حتى در دورترين روستاهاى غرب افريقا
https://youtu.be/i76vKjon8es
خلاصه: جون شاطبي ترتيب خاصي در جمع قراءات دارد فلذا روش او رايج شده است
برهمين نحو درقصيده اش نقل كرده و در كتابهاي شرح آن هم همينطور نقل شده است
2- اكر حتى بدون دانش قراءات به كسي كه جمع ببين قراءات مي كند كوش دهيد
انجه اول همه به كوش مي رسد مقدار كش ندادن و كش دادن صدا در تلاوت فقرات آيات است كه همان مبحث قصر و مد است
فلذا شاطبي آمده آنكه به قصر مي خواند مثل قالون را مقدم انداخته
بعد اصحاب مد را اورده
و ابتدا اصحاب توسط در مد
و بعد اصحاب تطويل مد از ورش تا حمزه و كسايي را
و شاطبي برحسب فصر و مد ترتيب را مي اورد شروع به قالون كه قرائتش به قصر است بعد أصحاب توسط مد را مي اورد
3- جهت ديكر اين ترتيب اين است كه
ايشان و بسياري از شخصيتهايي كه در قراءات كتابهايشان محور است
در بلاد اندلس و شمال افريقا بوده اند
كه انجا قراتت نافع و رواياتش رايج بوده و تا به امروز هم رايج هست
فلذا جون تعلم و تعليم قراتئهاى مدني (نافع و ايوجعفر) را مقدم مي انداختند بعد مكي را بعد شامي بعد كوفي وو
و جون روايت قالون يكي از دو راوي نافع مدني روايتش ساده تر است از ورش
جون قالون از اصحاب مد خواندن نيست و غالبا به قصر مي خواند و خواندن به قصر ساده تر است از خواندن به مد و روايات مختلف مد
فلذا از خواندن به قصر شروع شده در روايت قالون بعد روايت ورش و طرق مختلف او كه انواع مد را دارند متوسط
او را اول مي اوردند بعد ورش كه از نافع است و جزئياتش بيشتر است
و بعد مي روند سراغ مدني دوم ابوجعفر و راويانش كه قاري دوم مدني است
و بعد ابن كثير كه قاري مكي است و قراءات حجاز را تمام كنند
و بعد همينطور بقيه
و جو ن بيشتر قراءات مال عراق است كوفه و بصره (عاصم و حمزه و كسائي) انرا اخر مي اندازند و قبلشان ابن عامر شامي را مي خوانند
اما اين ترتيب هميشه اينطور نبوده است
و در برخي منابع به قرائت ابوعمرو بصري شروع مي كردند
قرائت ابوعمره بصري 900 سال قرائت غالب اكثريت مسلمين بوده قبل از غلبه قرائت حفص
ولذا ممكن است امروزكسي بخاطر غليه قرائت حفص
از حفص و بعد شعبه كه دور راوي عاصم هستند شروع كند
و بعد قرائت ابوعمرو بصري كه قاري ديكر عراق است و افصح از بقيه عراقيين (حمزه و كسايي) است
و بعد حمزه و كسايي كه قاريان ديكر عراقي هستند
و بعد قرائتهاى مني و مكي و نهايتا شامي
البته براى ملتزمين به حفص هم قرائت قالون ساده ترين و كم تفاوت ترين است
فلذا در ميان اتباع حفص امروزه هم شروع به قالون متداول است
در هر صورت اهميتي از نظر مرتبه علمى ندارد
و صرفا رويه اي است كه در حفظ قراءات و خواندن به صورت جمع قراءات بكار مي رفته و هنوز مي برند
بخاطر دسته بندي قصر و مد يا رواج و ترتيب قراءات بلاد
و علامت ترجيح قرائت يا جهت علمي ديكري توسط منابع قراءات نيست
با توضيحات فوق و آشنايي مذكور
ديكر وقتي درتوضيحات ذيل ودر ويديوها و يا كتابها و مصاحف
تفاوتهاي قرائتها ترتيب قرائتها را مي بينيد و مي شنويد
متوجه مي شويد كه از قصر به مد با مراتب مختلف مد مى روند
و نيز ترتيب قرائتها بلاد (حجاز: مدينه - مكه، بعد عراق: كوفه و بصره) را مي بينيد
خواندن حذيفي به قالون بعد از خواندن به حفص بخاطرساده تر بودن قرائت قالون و به قصر بودن انست
كه بعد از اجازاتي كه در حفص دارند به قصر؛ قرائت قالون كه به قصر است اسانتر و نزديكتر است
تذكر مهم:
جوابيه مشروح فوق در مقام بيان روش رايج است
و همانطور كه در دروس قرائت بر نزول وحي تبيين شد
مسير صحيح علوم تلاوت براساس
قاري مداري و رواج مداري نبوده
و بر اساس
عقيده مداري و اعتقاد مداري است
كه
اصول قرائت در نزول وحي را شناخته
اما براى تعليم و تفهيم در فضاى تلاوت رايج
از ميان منابع و قراءات مذكور درمنابع رايج
وجوه موافق آنرا جستجو كرده و برآن تعليم و تبيين قرائت مي كنند
==============
تكميل مبحث رواية قالون و وسائل كمك آموزشى آنرواية قالون در قالب مصاحف منتشره غالبا اينطور است:
1- يا كلا محصف بر اساس رواية قالون است
كه نمونه فوقا ارائه شد
= اما تمييز تفاوتهاى روايت قالون در اين مصاحف براى عموم كارى دشوار است
2- يا در مصاحف دو روايته نافع همراه با روايت ورش ارائه شده است
كه اين نوع مصاحف عليرغم تمييز دو روايت به نوشته يارنك جون منحصر به روايت قالون نيست نياز به دقت و توجه دارد
3- يا در مصاحف متعدد الروايات و القراءات مثل سبعه و عشره همراه با ساير روايات وقراءات ارائه شده است
كه اين نوع مصاحف عليرغم تمييز روايتها و قرائتها به نوشته يارنكها اما جون منحصر به روايت قالون نيست نياز به دقت و توجه بيشتري دارد و مشكل نوع قبلى را بيشتر مبتلاست
4- از آنجا كه كاربران غالب بلاد شرق و مركزى اسلام از مصحف حفص استفاده مى كنند
بهترين نوع ارائه روايت قالون و آسانترين دريافت آن توسط مصحفى است كه
كتابت و متن آن بر اساس مصحف حفص باشد
و تفاوت روايت قالون را در حاشيه آورده باشد
با نوع تفاوت نوشتن و توضيح نحوه روايت و رنك و علامت مربوطه اشارتا
با جستجوى بسيار جنينمصحفى بدست آمد
اين مصحف آخرين مصحفى كه امبراطورى عثمانى صطبع كرده و به مصحف مصطفى نظيف (قدراوغلى = قدرزاراده) معرفو بوده و در مصر هم در قرن كذشته طبع شده و به نام جابخانه اش "الشمرلي" معروف است
5- اين مصحف در ارائه تصويري ديجيتالي آن رنكي شده است
و همانطور كه اشاره شد
براساس روايت حفص است
و مواضع اختلاف قالون با حفص را با زير خط قرمز در متن مشخص كرده است
و روايت قالون از نافع را در حاشيه ارائه مى كنذ
دانلود فايل بي دي اف
https://down.ketabpedia.com/files/bkb/b ... ia.com.pdfدقت شود
از روايت قالون آنجه از اوصاف لغت عربيه محمديه و موافق نزول وحي در روايت حفص ارائه نشده (مثل تسهيل همزه) استفاده مى شود نه اختلافات ديكر او
نكته:تمام مواردي كه حفص تسهيل همزه را رعايت كرده است مثل كلمات: النبي - النبيون الأنبياء - نبيهم ووووو = قالون با اينكه از اتباع تسهيل همزه است در اين كلمات آنها را به تحقيق همزه خوانده و بيراهه رفته است: النبئ ووو
والحمدلله رب العالمين