لاله سرنگون

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

لاله سرنگون
گياهى است از خانوادۀ Liliaceae نام علمى آن Fritillaria imperialis L.

مى‌باشد.


فارسی: به فارسى و در كتب مختلف طب سنتى با نامهاى «گل سرنگون» ،

«لاله سرنگون» ، «لاله واژگون» ، «لاله متعفن» ، «لاله چمنى» و «اشك مريم»

عربی:

یونانی:

انگلیسی:Crown imperial و Fritillary

فرانسه:Couronne imperiale، Fritillaire imperiale، Fritillaire و Herbe aux sonnettes

آلمانی:

ایتالیائی:

[pejuhesh237]

اسم نباتيست معروف و در باغچها غرس مي كنند کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص227

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:


و پياز دارد.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 691

لالۀ سرنگون، گياهى است چند ساله با پياز درشت.

ساقه‌هاى آن استوانه‌اى ضخيم قهوه‌اى‌رنگ كه در قسمت زير گلها عارى از برگ و لخت و در ساير قسمتها پوشيده از برگ است.

برگهاى آن سبز، بيضى دراز، نوك‌تيز مواج و يا نيزه‌اى، در قسمت پايين ساقه متقابل و در ساير قسمتها نامنظم است.

در ماه ارديبهشت در انتهاى ساقۀ گل‌دهنده يك دسته برگ و زير آنها گلها به شكل زنگوله

و يا لالۀ سرنگون به رنگ قرمز به تعداد  ٨ - ۵  گل كه دمگل آنها خميده است، ظاهر مى‌شوند.

در اين گونه گل‌آذين برگهاى بالاى گلها به شكل كاكل ديده مى‌شود.

معمولا قطرات درشت نكتار شيرين از قاعدۀ گلها خارج شده و به صورت اشك ديده مى‌شود و به اين جهت آن را اشك مريم نيز مى‌نامند.

تكثير آن از طريق جدا كردن پيازچه‌هاى جديد گياه در اواخر تابستان و كاشت آنها مى‌باشد. .کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 7 ص 277

[pejuhesh237]

.اين گياه به‌طور وسيعى در ايران مى‌رويد. در ارتفاعات زاگروس و در شيبهاى سنگلاخ كوهها به تعداد هزارها ديده مى‌شود.

در كوههاى بختيارى، كوههاى اورامان كردستان، صحنه، كوه رزاب قصر شيرين، در جنوب در شيراز و در آذربايجان انتشار دارد. .کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 7 ص 278

[pejuhesh237]

.پياز لالۀ سرنگون نرم‌كنندۀ ورمهاى سفت و تحليل برندۀ آنهاست.

مدّر مى‌باشد و از سموم قلبى است . و براى تسكين درد سينه و درد دندان مفيد است.

از دم‌كردۀ گلهاى اين گياه براى تسكين دردهاى قاعدگى خورده مى‌شود

مقدار مصرف پياز آن حد اكثر  ٣ / ٠ - ٠۵ / ٠  گرم است و چون سمّى است بدون تجويز پزشك نبايد مصرف شود.

برخى از محققان خواص پياز اين گياه را شبيه پياز گل حسرت يا كلشيك مى‌دانند و معتقدند كه در رفع استسقا داروى مفيدى مى‌باشد.

در چين چند گونه ديگر از اين گياه مى‌رويد كه براى همۀ آنها خواص مشابهى قائل هستند.

اين گونه عبارت‌اند از: ، F. cirrhosa D. Don، F. thunbergii Miq.

F. pallidiflora Shrenk، F. ussuriensis Maxim. و F. delavayi Franch. .

پيازهاى گونه‌هاى فوق داراى طعمى تلخ، مبرّد و خنك‌كننده است و از داروهاى مخصوص ناراحتى‌هاى ريه و تحليل بلغم مى‌باشد.

در مورد انواع ناراحتى‌هاى ريه و براى معالجۀ ورم گلو به كار برده مى‌شوند

در مناطق ساحلى چين و ژاپن بيشتر گونه F. thumbergii و در كوهستانهاى چين بيشتر از F. cirrhosa استفاده مى‌شود.

از جوشاندۀ پياز خشك براى تسكين سرفه، آسم، برونشيت، خنازير و اختلالات غدّه‌ها، تومورها و ادرار كردن دردناك ،

اخلاط خونى و ساير انواع ناراحتى‌هاى ريه مصرف مى‌شود

موزيك و شرام به تأثير مصرف داخلى آن براى معالجۀ سرطان پستان اشاره مى‌كنند.

پتلو ذكر مى‌كند كه پياز لاله‌هاى سرنگون فوق در تركيبات داروهاى ترك ترياك وارد مى‌شوند. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 7 ص 279-280

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

پياز او را چون با دنبه بالمناصفه كوبيده بجوشانند تا آب سوخته روغن بماند

طلاى او را جهة عرق النسا مجرب يافته‌اند.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص227

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود.

[pejuhesh237]

پياز او را چون با دنبه بالمناصفه كوبيده بجوشانند تا آب سوخته روغن بماند

طلاى او را جهة عرق النسا مجرب يافته‌اند.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص227

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود.

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

.در گياه تازۀ لالۀ سرنگون آلكالوئيد سمّى ايمپريالين   است .

در گزارش بررسى‌هاى ديگرى آمده است كه دو آلكالوئيد جديد به نامهاى مينى پائى‌مين   و مينى‌پائى‌مى‌نين در گياه مشخص شده است.

آلكالوئيد ايمپريالين مشابه با سى‌پئى‌مين   است

در گياه مواد ورتيسين   ، ورتيسيلين ، فريتى‌لارين   ، همچنين پئى‌مين ، پئى‌مى‌نين   ،

پئى‌ميزين ، پئى‌مى‌فين   ، پئى‌مى‌دين و فريتى‌مين   يافت مى‌شود

سه آلكالوئيد ورتيسين، ورتى‌سيلين و فريتى لارين هر سه سمّى هستند.

اثر آنها روى حركات تنفسى شبيه اثر مورفين  ١٠ است و ممكن است كشنده باشد.

چيو اشاره مى‌كند كه پئى‌مين و پئى‌مونين نامهاى جديدى براى ورتيسين هستند

و پئى‌مى‌نين نيز نام جديدى براى ورتيسيلين است. .کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 7 ص -280-279