برگش مركب القوى
و برى و بستانى می باشد
و بري را برگ مايل به سفيدى و پوست او باز نمی شود و
تخمش شبيه به حب السمنه و قويتر از بستانى است.
کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص-211متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين تفاوت:و هر يك برّى و بستانى و جبلى مى باشد و برّى و جبلى اقوى از بستانى اند و بستانى فى الحقيقت قنب است
زيرا كه پوست آن جدا مى‌گردد و درخت آن بلندتر تا به پنج ذرع و ساق آن مجوف
و شاخهاى آن باريك و بر آن برگهاى پنج يا شش يا هفت تا نه و اكثر فرو مى باشد
و بسيار سبز رنگ و با خشونت و گل آن سفيد رنگ باريك
و تخم آن مدور و آن را شهدانج و به فارسى شاهدانه نامند و برّى و جبلى آن را درخت كوتاهتر از بستانى
و لحاى آن خوب جدا نمى گردد و به دشوارى اگر قليلى به عمل آيد بكار امور مذكوره نمى آيد
و شاخهاى آن شبيه به خطمى و سياه رنگ و برگ آن نيز مانند برگ بستانى و از آن خشنتر
و سياهى آن كمتر از بستانى و سفيدى بر آن غالب و گل آن سرخ و ثمر آن مانند فلفلى شبيه به حب السمنه
و بعضى خود حب السمنه دانسته اند
و بيخ آن را مغاث و شيخ ابن بيطار گفته قنب دو نوع مى باشد برّى و بستانى و نوع ثالثى كه آن را قنب هندى نامند
و نديدم من آن را مگر در مصر و آن را حشيشه نامند و در بساتين زراعت مى نمايند و بسيار مسكر است
يك درم آن زياده بر آن از حد سكر بدر برده به رعونت و اختلاط عقل و جنون منجر مى سازد و بسا است كه هلاك مى گرداند
و بالجمله انواع رديه آن بسيار است از مجنن و غير آن.
کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 638مشخصات شاهدانه از گياهان يكساله و ليفى است و دو پايه‌اى مى‌باشد داراى ريشه عمودى و ساقه بلند با ۴ - ٢ متر ارتفاع.
برگهاى آن داراى قسمتهاى جدا شده است كه تعداد برگچه‌هاى آن ٧ - ۵ و گاهى تا ٩ عدد مى‌شود.
برگچه‌هاى هر برگ به شكل برگهاى مستقل و همه از يك نقطه مركز مركزى كه رگبرگها مى‌باشد خارج مى‌شوند.
هر برگچه بيضى‌شكل باريك دراز و نوك‌تيز با كناره‌هاى داراى دندانه ريز منظم است.
گلها دو پايه‌اى و بدون گل‌برگ هستند. گلهاى نر به صورت خوشه روى پايه‌هاى نر كه باريكتر از پايه‌هاى ماده است قرار دارند
و گلهاى ماده به شكل سنبله در كنار برگچه‌ها ظاهر مى‌شوند.
ميوه آن فندقۀ كوچك به رنگ خاكسترى تيره بدون آلبومن و در درون آن يك تخم واقع شده است.
گياه شاهدانه به خاكهاى خيلى غنى و قوى احتياج دارد.
مقاومت به خشكى آن كم است به آب زياد نياز دارد تكثير آن از طريق كاشت
تخم آن در فروردين‌ماه پس از رفع سرماى زمستان انجام مى‌شود.
وقتى كه منظور برداشت الياف باشد پايه‌هاى نر بى‌درنگ پس از گل كردن برداشت مى‌شود
و پايه‌هاى ماده پس از اينكه دانه‌هاى قسمت پائين گياه بسته شد شروع به برداشت مى‌شود.
در بعضى ارقام براى تسريع در لقاح و گرده‌گيرى گياه پايه‌هاى نر گلدار گياه، روى پايه‌هاى ماده تكان داده مى‌شوند.
.کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد ص 364-363-362
توسط pejuhesh237 » چهارشنبه ژانويه 16, 2013 9:53 pm 
