توسط pejuhesh237 » پنج شنبه ژانويه 08, 2015 9:12 pm
: اكال و مقرح جلد و قاطع بلغم و با قوّت مسهله قويه و سترنده موى است و حادترين شير نباتات شيردار است و دباغان اهل حجاز و سند و هند شير آن را در ستردن موى جلود مستعمل دارند.
طلاى آن رافع كچلى و سعفه و قوبا و قالع دانه بواسير
و مضمضه آن با عسل جهت قلاع دهان اطفال نافع
و چون لبن آن را به پنبه آلوده بر دندان موجع گذارند جهت تسكين وجع آن
و حكيم مير عبد الحميد در حاشيه تحفه نوشته كه جهت تسكين جذام و قوبا و جرب و بثور و دماميل
و صلابت طحال و امراض كبد و استسقا و ديدان و حب القرع نافع است
و اگر نانخواه را در شير آن چند مرتبه تسقيه نمايند و در سايه خشك نمايند به جهت ضيق النفس و سعال بلغمى مجرب
و ديگران گفتهاند كه چون ارزن و يا شلتوك و يا نخود و يا غير آن از حبوب را در آن مكرر تسقيه كنند
و در سايه خشك نمايند مقدار قليل آن اسهال بسيار مىنمايد و به جهت امراض مذكوره نافع
و طلاى اندك آن بر مفاصل دست و پا كه به عنوان نقطهها به سر خلالى بر آنها گذارند
باعث آبله و تقرح و اخراج رطوبت لزج و تسكين اوجاع آنها است
چنانچه بعضى اهل هند و بنگاله اين را مانند شيطرج مستعمل دارند و بعضى در سالى يك مرتبه در موسم بهار و تابستان.
افعال و خواص برگ آن: بستن برگ تازه گرم كرده آن جهت تحليل اورام و تسكين اوجاع بارده
و تدهين مطبوخ به دهن آن در روغن زيتون جهت فالج و تشنج و خدر
و ذرور برگ خشك آن جهت منع سعى قروح ساعيه و خبيثه و آكله و رفع چرك قروح وسخه
و تجفيف آنها و بردن گوشت زايد فاسد نافع
و حكيم مير عبد الحميد نوشته اگر درخت آن را كه گل آن سفيد باشد
از برگ و شاخ و پوست و گل و چوب در سايه خشك نمايند و بسايند و هر روز دو مثقال آن را با شير گاو بخورند
جهت ضعف بدن و ناتوانى و ربو و سعال بلغمى و تبهاى مزمن و تحليل نفخ بسيار نافع
و اگر تسقيه نموده در آب بهنكره بخورند در منافع انفع و اتم است
و نوشته اند كه ذرور برگ خشك آن جهت منع سعى قروح ساعيه و خبيثه و آكله و رفع چرك قروح متقرحه و تجفيف آنها
و خوردن گوشت فاسد مفيد و چون يكى از حبوب مذكوره را با برگ آن در ظرفى مانند سبو و مرتبان به طريق فرش و لحاف چيده
و بر آن آب آن مقدار كه از روى آن بگذرد بريزند و سر آن را پوشيده مدت بيست يوم بگذارند پس برآورده
حبوب را در سايه خشك نمايند استعمال قدر قليل آن نيز مسهل و امراض مزبوره را نافع است
و پنبه آن جهت قداح يعنى آتش زنه بهترين اشيا است و چون در حين ترى و تازگى از هم باز كرده بر جراحات بگذارند
قاطع نزف الدم آنها و جهت رويانيدن گوشت تازه مؤثر.
المضار: جميع اجزاى آن با سميت و مضر محرور المزاج و مضعف احشا است و مقرح جلد.
مقدار شربت لبن آن: نيم درم و سه درم آن كشنده به سحج و تقرح احشا و بواطن و اسهال قوى،
مصلح آن البان و ادهان و تنقيه به قى است.
الخواص: اهل مصر گويند بخور و افتراش برگ آن گريزاننده پشه است
مؤلف گويد اگر حتى المقدور استعمال چنين ادويه سميه كثير الغايله ننمايند اولى است
حكيم مير محمد مؤمن و غيره نوشتهاند كه قسمى از شجره عشر را سميت به حديست كه جلوس
و نوم در سايه آن كشنده است و برگ آن شبيه به برگ
لبلاب و مدور و قسمى را برگ شبيه به برگ درخت گز و گل آن سفيد
و ثمر آن مثل نخود مايل به سرخى و كيسوس بن ثالس گويد كه از اين قسم سكر مىگرفتهاند با وجود شيرينى
مقدار دو مثقال آن قاتل بوده و در سه روز و در خزاين ملوك ضبط اقسام سكر العشر از اين جهت مىشده
محمد بن احمد بن زكريا گويد كه در ظرف سفالى كه شير آن را جمع كرده بودم بعد از آن آن ظرف را مكرراً با آب گرم
و اشنان شسته جمع كثيرى كه از آن ظرف آب خوردند همگى هلاك شدند.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 548-549
