توسط pejuhesh237 » پنج شنبه سپتامبر 12, 2013 8:25 pm
برّى و بستانى می باشد :
و مائى نوع بستانى قسمي را برگ رقيق و ترش و نرم
و بيخ ساقش سرخ و خوشهء او متراكم
و تخمش سياه براق و در غلافهاى ريزهء مثلث سرخ
و قسمي را تخمش بدون گل متكون می شود و هر دو قسم ترش و بهترين انواعند
و قسم برّى عريض الورق شبيه به بارشك در مزه و در شكل شبيه به برگ چغندر
و قسم مائى : برگش با صلابت و شبيه به كاسنى است
و نباتش شبيه به نيلوفر و بيخش شبيه به چغندر کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص93
متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود
Rumex acetosa:(ترشك درشت):
گیاهی است چند ساله، به ارتفاع 30ر.تا یک متر و دارای ریشه ضخیم و ساقه راست و بی کرک به حالت وحشی در چمنزار ها،کشتزارها،کنار رودخانه ها و جاده ها می روید
برگ های بیضوی،تیرکمانی شکل و گلهای کوچک با پوششی مرکب از 6 کاسبرگ به وضع مجتمع به صورت دسته های 3-8 تایی در قسمت انتهایی ساقه دارد.
رنگ گلهای آن سبز یا سبزمایل به قرمز است.پس از آمیزش گلهای آن، 3کاسبرگ هر گل،حالت واژگون بخود میگیرند
در حالی که 3 کاسبرگ دیگر که نازک و غشایی می باشند،رشد زیاد پیدا کرده، به صورت3 کفه، میوه را احاطه می نمایند.
پراکندگی این گیاه در طبیعت بیشتر از راه جوانه هایی است که بر روی ساقه زیرزمینی آن ظاهر میشود.
از این گیاه بر اثر کشت های متوالی،فرمها و نژاد های متعددی با برگهای پهن و بزرگ به دست آمده که از آن ها مانند سبزی خوردن،در تغذیه استفاده می گردد.
Rumex Acetosella:ترشک کوچک:
گیاهی است پایا،دارای ساقه منشعب به ارتفاع 25 تا 50 سانتی متر و به رنگ غالبا سبز مایل به قرمز که در زمین های سیلیسی و ماسه ای ، اراضی متروک و تورب زارها می روید.
از مشخصات آن این است که پایه های آن ، به صورت لکه های قرمز رنگی در محل رویش جلوه می کنند که از دور می توان پی وجود آن در ناحیه ای برد.
برگ های آن نسبتا کوچک ،باریک و کشیده،کمی تیر کمانی شکل و گلهای آن به رنگ مایل به سبز یا مایل به قرمز و مجتمع به صورت دسته های فاصله دار یا کم فاصله است.
علت پراکندگی سریع آن در طبیعت نیز برای آن است که جوانه هایی بر روی ساقه زیرزمینی و خزنده آن ظاهر می شود که جابجا، موجبات پیدایش پایه های جدید را فراهم می آورد.
انواع گونه ها :
ترشک شیرین:
Rumex sculatus :
به صورت بوته های پرپشت، به ارتفاع30تا 50 سانتیمتر در می آید.
گیاهی علفی،چند ساله و دارای ساقه های نسبتا چوبی در قاعده است.
اختصاصات درمانی و مصارف آن شباهت به گونه های قبلی دارد.
Rumex obtusifolius
برگهای بیضوی نوک تیز دارد و در دشت ها می روید. ریشه اش اشتهاآور،تصفیه کننده خون،مدر و کمی قابض است.
از اختصاصات آن این است که ریشه اش آهن زمین را تغییر شکل می دهد و به صورت املاح آلی در می آورد، از این جهت در زمین های دارای املاح آهن،
میتوان با پرورش این گیاه، مقداراملاح آلی آنرا به 3 درصد رسانید.ضمنا این گیاه مقداری آهن نیز در خود ذخیره میکند.
بر روی دیوار های کهنه، زمین های سنگلاخی،گودالها و اماکن نظیر آن معمولا یافت میشود.در منطقه وسیعی از مدیترانه و آسیا پراکندگی دارد.
Rumex Crispus :گیاهی به ارتفاع 0.5 تا 1.5 متر است.در کنار جاده ها،چمنزارها و امکن سایه دار می روید.
برگهای آن دارای پهنک موجدار و گلهای آن به رنگ مایل به سبز یا مایل به قرمز است.از 6 کاسبرگ آن،3کاسبرگ که به میئه چسبیدگی دارند
،بیضوی و به شکل قلب وارونه اند.درترکیب شیمیایی آن،مانند گیاه قبلی مقداری املاح آهن وجود دارد.
سابقا ازآن به علت دارا بودن املاح آهن برای رفع کم خونی دختران جوان و درکم خونی ها استفاده بعمل می آمده است.
گرد ریشه اش به صورت کاشه های محتوی 0.50 تا0.75 گرم و به تعداد 2 تا4 کاشه در روز با غذا مصرف می شده است.
با مصرف آن تعداد گلوبولهای قرمز و در نتیجه مقدار گلبول خون افزایش می یابد.
ریشه این گیاه اثر اشتهاآور،مدر و قابض نیز دارد.
Rumex pulcher :گیاهی دو ساله و دارای برگ هایی با فرورفتگی محسوس در مجاور قاعده پهنک است بطوری که از نظر کلی، ظاهری ویلون مانند به برگ میدهد.
گلهای آن به صورت دسته هایی فاصله دار،بر روی محور گل آذین ظاهر میشود.
از نظردرمانی ریشه اش اثر اشتهاآور، مدر و کمی قابض دارد.
Rumex Abyssinica :گیاهی است که در حبشه پراکندگی دارد و از آن بعلت دارا بودن اسید کریزوفانیک بعنوان مسهل استفاده بعمل می آید. گیاهان دارویی دکتر زرگری جلد چهارم ص242-244
