و منتن او غير صمغ كوله پر و بدبو است و گويند از انجدان سياه حاصل می شود و به فارسى كماه گويند
و طيب از قسم سفيد او كه مشهور به كوله پر است و بهترين اقسام است
و خوب او مايل به سرخى و صاف تند بوى با بشاعت است كه چون در آب حل كنند مانند شير شود و زبون
و بوى او شبيه به كندنا و به غايت كريه
کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص91-92 متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات: و مغشوش آن رنك آن سبز و مغشوش بسكبينج و آرد باقلى مى‌نمايند
.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 361گياه آنغوزه گياهى است علفى چندساله، ريشۀ آن كمى ضخيم و گوشتى، برگهاى آن بسيار بريده و غبارى، ساقه آن مجوف و گوشتى و بلندى آن تا ٢ متر مى‌باشد.
گلهاى آن به رنگ زرد و به‌طور گروه چتر مانند در انتهاى ساقه ظاهر مى‌شود.
اين گياه در چند سال اوليه سن خود ساقۀ قابل رويتى ندارد و برگهاى آن گسترده روى زمين است كه در مراتع به نام «كماة» و «انگوزا كماة» چوپانان مى‌شناسند
و مورد توجه و علاقۀ گوسفندان است. دام را چاق مى‌كند ولى گوشت گوسفند كمى بدبو مى‌شود.
ميوۀ اين گياه داراى دو تخم به رنگ قهوه‌اى تيره و سياه، بيضى كمى پهن و بسيار بدبو مى‌باشد.
از ريشۀ اين گياه يا قسمت پايين ساقه و يقۀ گياه با تيغ زدن يا قطع در ناحيه يقه در اواخر بهار، شيرۀ بسيار متعفنى در طول تابستان خارج مى‌شود
كه در مجاورت هوا بتدريج سفت مى‌شود كه همان «آنغوزه» است
مشخصات آنغوزهآنغوزه شيرۀ گياهى است كه از تيغ زدن ريشه يا پايين ساقه و يا قطع ساقه گياهان مولد آنغوزه از ناحيۀ يقۀ گياه خارج مى‌شود
و در طول تابستان به دست مى‌آيد و به دو صورت در بازار عرضه مى‌شود.
يك نوع را كه آنغوزۀ اشكى گويند بسيار تميز؛ بدون خاك و خاشاك و مرغوب است. رنگ خارجى آن زرد مايل به قرمز يا قهوه‌اى و صاف و شفاف.
از نظر ابعاد در حد فندق يا كمى بزرگتر يا كوچكتر در ابعاد نخود است. رنگ مقطع آن سفيد است كه در مجاورت هوا بسرعت اكسيده شده و تيره مى‌شود.
و نوع ديگر كه در بازار عرضه مى‌شود توده‌اى گفته مى‌شود كه با بى‌دقتى جمع‌آورى شده و مخلوط با خاك و خاشاك و برگ است و نامرغوب مى‌باشد.
طعم آنغوزه گس در بعضى گونه‌ها تلخ و بويى شبيه بوى سير، متعفن و خيلى تند دارد.
در كتب طب سنتى آنغوزه را به‌طور كلى با دو نام ذكر مى‌كنند. يكى آنغوزه سفيد يا حلتيت طيب كه از انجدان طيب گرفته مى‌شود
و ديگرى آنغوزه سياه يا حلتيت منتن كه از انجدان منتن گرفته مى‌شود.
.کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 6 ص -360 359
توسط pejuhesh237 » يکشنبه ژانويه 27, 2013 11:52 am 
