ثافسيا

[pejuhesh237]

.بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

ثافسيا:به فتح ثا و الف و كسر فا و سكون سين مهمله و فتح ياى مثناة تحتانيه و الف مشتق است

از اسم جزيره‏اى كه اول در آن يافته و از آنجا اخذ نموده‏اند و آن جزيره را ثافسيس نامند

و بعضى الف را حذف مى‏نمايند و لغت مغربى است و در تنكابن و الموت جرند و بديلمى تمبلى نامند


فارسی:

عربی:

یونانی: مراس و به بربرى اورباس

انگلیسی:

فرانسه:

آلمانی:

ایتالیائی:

[pejuhesh237]

صمغ نباتيست سفيد رنگ شبیه به انزروت و تند و تلخ و بسيار تند بو

و نبات او شبيه به رازيانه و گلش سفيد

و تخمش مثل انجره و با اندك عرض

و در اطراف شعبهاى او مثل اكليل و شبت

و بيخش غليظ و بسيار تند و تلخ

و بيخ آن را زخم كرده رطوبه آن را بعد از انجماد مي گيرند

و بعضی مجموع آن نبات را افشرده عصاره مي كيرند

و آخرين متخلخل و سبز مايل به سياهى می باشد کتاب تحفه حکیم مومن- طبع قدیم-ص 67

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و بيخ آن را خراشيده لبنى كه از آن برمى‏آيد بعد از انجماد مى‏گيرند

و اين صلب حاد مى‏باشد و (بعضى بيخ آن را فشرده عصاره آن را مى‏گيرند و اين اندك نرم حاد مى‏باشد و)

و ضعيف القوت و بايد كسى كه اخراج دمعه آن مى‏نمايد لباس پوستين بپوشد

و صورت و بدن خود را محافظت نمايد و يا بر بدن خود موم روغن بارد قابض بمالد و استنشاق روغن بنفشه نمايد

و آن روز گرم نباشد و هوا نوزد زيرا كه چون به صورت رسد به سبب حدتى كه دارد متورم و متنفط مى‏گرداند

و گاه رعاف مى‏آورد و بدان سبب مى‏كشد.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 271

[pejuhesh237]

و منبت او كوهاى سخت کتاب تحفه حکیم مومن- طبع قدیم-ص 67

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

در آخر سيم گرم و خشك کتاب تحفه حکیم مومن- طبع قدیم-ص 67

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و دمعه آن گرم تر تا چهارم و قوى‏ترين ساير اجزاى آنست گفته‏ اند كه يبس آن كمتر از حرارت آن است.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 271

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

و با رطوبت فضليه و منقى

و مسهل بلغم غليظ و جهة درد پهلو و بطلان اشتها و تحليل رياح و سدد

و ضماد او جهة داء الثعلب و رويانيدن موى و درد زانو و امثال آن

و با هموزن او موم و كندر جهة اسقاط بواسير

و جهة قلع آثار سياهى و بنفشى و كبودى جلد

و با عسل جهة جرب متقرح و با گوگرد جهة انفجار ورم صلب نافع

و زياده از دو ساعت نبايد گذاشت و قدر شربتش تا پنج قيراط

و پوست بيخ او در افعال مثل صمغ اوست

و چون ريزه كرده در روغن زيتون بجوشانند جهة تقوية عصب و درد مفاصل

و آشاميدن او جهة فالج به غايت مفيد و قدر شربت از پوست بيخ او و جرم او تا نه قيراط

و اكثار او مورث ورم حلق و معده و احتباس بول و عروض ضيق النفس و غشى

و مصلحش شير تازه و لعاب بزرقطونا و بدلش در داء الثعلب حرف بابلى

و گويند بالخاصيه تخم سداب رفع مضرت او می كند و چون گياه و ساق او را داخل در اغذيه كنند

به مرتبهء احداث حرارت كند كه در زمستان محتاج به پوشش نباشند

و رنگ رخسار را سرخ كند و جهة اكثر امراض باردهء رحم نافع

و او غير صمغ سداب بريّست چه سداب بريّ را صفات غير اوست.کتاب تحفه حکیم مومن- طبع قدیم-ص 67

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

‏ و منضج و جاذب قوى از عمق بدن به ظاهر جلد و مقئ و مسهل بلغم غليظ

و جهت استرخاى مفاصل بارد و درد پهلو و بطلان اشتها و تحليل رياح

و تفتيح سدد و داء الثعلب و اسقاط دانه بواسير و قلع آثار و انضاج و انفجار دمل نافع

و آشاميدن آن با ماء العسل تا پنج قيراط مسهل بلغم غليظ و صفرا است

و جهت درد پهلو و بطلان شهوت طعام و استسقا و طلاى آن جهت رفع آثار جلد و كلف و بهق نافع.

مضر حلق و معده و مقرح، مصلح‏ آن كثيرا و پوست بيخ آن در افعال مانند صمغ آن است

و چون ريزه كرده در روغن زيتون يا روغن گاو بجوشانند جهت تقويت عصب و درد مفاصل

و آشاميدن آن با احشا و غيرها جهت مبرودين و مفلوجين بغايت نافع

و در رويانيدن موى مانند آن دوايى نيست و تحقين بدان جهت عرق النساء

و ضماد ساييده آن با آرد جو جهت لحم مقطوع و اوجاع صدر و بعد از شش ماه قوّت بيخ آن ضعيف مى‏گردد.

بدل آن‏: در انبات شعر حرف بابلى و مضر مثانه و آلات بول ومصلح آن حب الاس و بلوط

تدبير آن قى كردن و شير تازه و لعاب بزرقطونا و مسكه گاو و ماء الشعير سرد كرده

و آشاميدن و غرغره به روغن گل و نشستن در آب سرد اگر تشنج به هم نرسيده باشد .کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 271-272

[pejuhesh237]

و با رطوبت فضليه و منقى

و مسهل بلغم غليظ و جهة درد پهلو و بطلان اشتها و تحليل رياح و سدد

و ضماد او جهة داء الثعلب و رويانيدن موى و درد زانو و امثال آن

و با هموزن او موم و كندر جهة اسقاط بواسير

و جهة قلع آثار سياهى و بنفشى و كبودى جلد

و با عسل جهة جرب متقرح و با گوگرد جهة انفجار ورم صلب نافع

و زياده از دو ساعت نبايد گذاشت و قدر شربتش تا پنج قيراط

و پوست بيخ او در افعال مثل صمغ اوست

و چون ريزه كرده در روغن زيتون بجوشانند جهة تقوية عصب و درد مفاصل

و آشاميدن او جهة فالج به غايت مفيد و قدر شربت از پوست بيخ او و جرم او تا نه قيراط

و اكثار او مورث ورم حلق و معده و احتباس بول و عروض ضيق النفس و غشى

و مصلحش شير تازه و لعاب بزرقطونا و بدلش در داء الثعلب حرف بابلى

و گويند بالخاصيه تخم سداب رفع مضرت او می كند و چون گياه و ساق او را داخل در اغذيه كنند

به مرتبهء احداث حرارت كند كه در زمستان محتاج به پوشش نباشند

و رنگ رخسار را سرخ كند و جهة اكثر امراض باردهء رحم نافع

و او غير صمغ سداب بريّست چه سداب بريّ را صفات غير اوست.کتاب تحفه حکیم مومن- طبع قدیم-ص 67

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

‏ و منضج و جاذب قوى از عمق بدن به ظاهر جلد و مقئ و مسهل بلغم غليظ

و جهت استرخاى مفاصل بارد و درد پهلو و بطلان اشتها و تحليل رياح

و تفتيح سدد و داء الثعلب و اسقاط دانه بواسير و قلع آثار و انضاج و انفجار دمل نافع

و آشاميدن آن با ماء العسل تا پنج قيراط مسهل بلغم غليظ و صفرا است

و جهت درد پهلو و بطلان شهوت طعام و استسقا و طلاى آن جهت رفع آثار جلد و كلف و بهق نافع.

مضر حلق و معده و مقرح، مصلح‏ آن كثيرا و پوست بيخ آن در افعال مانند صمغ آن است

و چون ريزه كرده در روغن زيتون يا روغن گاو بجوشانند جهت تقويت عصب و درد مفاصل

و آشاميدن آن با احشا و غيرها جهت مبرودين و مفلوجين بغايت نافع

و در رويانيدن موى مانند آن دوايى نيست و تحقين بدان جهت عرق النساء

و ضماد ساييده آن با آرد جو جهت لحم مقطوع و اوجاع صدر و بعد از شش ماه قوّت بيخ آن ضعيف مى‏گردد.

بدل آن‏: در انبات شعر حرف بابلى و مضر مثانه و آلات بول ومصلح آن حب الاس و بلوط

تدبير آن قى كردن و شير تازه و لعاب بزرقطونا و مسكه گاو و ماء الشعير سرد كرده

و آشاميدن و غرغره به روغن گل و نشستن در آب سرد اگر تشنج به هم نرسيده باشد .کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 271-272

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

.