توسط pejuhesh237 » جمعه اکتبر 10, 2014 11:30 am
اهل آن ديار براى آن منافع و خواص بسيار نقل مىنمايند و در هر مرضى با دوايى خاص مستعمل دارند.
جهت درد سر قدرى از آن را با گلاب ساييده بر پيشانى طلا مىنمايند و مىگويند كه فى الفور درد ساكن مىگردد
و براى ام الصبيان مقدار يك سرخ پيارانگا با يك دانه قرنفل و يك دانه فلفل با شير مرضعه طفل ساييده مىخورانند
و براى شب كورى پيارانگا و زردچوبه از هر يك يك ماشه با شير زنان ساييده پارچه را بدان تر كرده سوخته
دوده آن را گرفته در چشم مىكشند و براى درد چشم و رفع سرخى و جلاى بياض پيارانگا چهار رتى،
زردچوبه گرده دار، حضض هندى، افيون از هر يك يك ماشه، زاج سفيد دو رتى با آب تا سه ساعت نجومى كامل ساييده حل نموده شير
گرم كرده براى درد چشم و سرخى آن بر حوالى چشم طلا مىنمايند
و براى جلاى بياض و قطع آن با ميل در چشم مىكشند
و ايضاً براى درد چشم قدرى از آن را با قدرى زردچوبه و قليلى افيون و يا هر سه مساوى ساييده بر دور چشم طلا مىنمايند درد
و سرخى چشم را زايل مىنمايد و براى درد گوش كه چرك از آن جارى باشد
دو عدد بادنجان را درست بر آتش گرم مىكنند و مىفشارند و آب آن را گرفته قدرى پيارانگا در آن مىسايند
و صاف كرده شير گرم نموده دو سه قطره از آن در گوش مىچكانند و مىگويند فوراً درد را ساكن مىگرداند و ريم را زايل مىكند
و براى درد دندان پيارانگا، نمك اندرانى، تنباكو، حلتيت بريان كرده، خاكستر پوست درخت عشر، پوست درخت بادنجان دشتى كه به
هندى بهتكتيه گويند از هر يك قدرى نرم كوفته و بيخته بر دندان مىمالند و دهن باز كرده سر را به زير مىدارند تا آب و رطوبات دفع گردد
و براى پينس كه مرضى است كه در ملك هند در بينى به هم مىرسد مىگيرند پيارانگا و توتياى هندى از هر يك يك ماشه
و در روغن گاو خوب حل كرده اندك اندك سعوط مىنمايند.
براى زيادتى شير زنان پيارانگا يك ماشه، سياه دانه، زيره سفيد، شقاقل با آب نرم سوده صاف نموده مىآشامند
تا سه روز و براى ضيق النفس و سرفه كهنه يك ماشه پيارانگا با پوست بيخ برياره و پوست بيخ كنكهيه از هر يك يك ماشه در هم نموده
در سر غليان مانند تنباكو مىكشند ايضاً براى ضيق النفس و سرفه كهنه با آب مطبوخ پوست رنگنى به كسر را كه آن را به هندى
بهتكتيه نيز نامند و شايد بادنجان دشتى باشد بدين نحو كه نيم پاو پوست آن را در نيم آثار آب خالص جوش مىدهند تا آنكه نيم پاو آب
بماند پس قدرى نمك داخل آن كرده از آتش فرود مىآورند و صاف نموده يك ماشه پيارانگا در همان آب ساييده در شبانه روز به فاصله
چهار چهار كهرى كه تخميناً يك و نيم ساعت نجومى مىشود مقدار يك توله از آن آب را شير گرم نموده مىنوشند
و همچنين تا آنكه آن آب تمام صرف شود و اگر مرض كهنه باشد و از اين مقدار آب زايل نگردد مرتبه ديگر ترتيب داده مىآشامند
و از براى دبه اطفال كه آن را به هندى ازارپسنلى و بگهى نيز مىنامند كه در پهلوى چپ اطفال صغير تا دو نيم ساله و تا سه ساله
دفعتاً به هم مىرسد و علامت آن تب و جستن پهلو و گود افتادن خصوص پهلوى چپ و نفس به بالا كشيدن و تواتر نفس
و نگرفتن پستان و گريه بسيار و بىقرارى و بىآرام بودن است چنانچه در رساله علىحده مجملًا ذكر يافته مقدار يك رتى پيارانگا با يك
دانه قرنفل و يا فلفل سياه هر كدام كه باشد و آن را در زهره خوك تر كرده خشك نموده باشند
و بعضى عورات هند چون آن را مستعمل دارند نزد اوشان مىباشد با شير دايه آن ساييده مىخورانند و مىگويند كه فى الفور آرام
مىيابد.
براى تقويت معده و زيادتى اشتها پيارانگا سه ماشه، نانخواه، زنجبيل، باديان، بيخ شيطرج هندى، فلفل سياه، نمك ترب، نمك سياه،
نمك پانكا از هر يك يك توله، بكهمه سفيد، وج تركى، زاج بريان از هر يك يك ماشه كوفته بيخته با آب ليمو تا نه ساعت كامل سحق مىنمايند
و حبوب مىبندند و هر حبى به قدر نخودى و باقلايى يك حب شام با آب نيمگرم فرو مىبرند و از براى تقويت معده و زيادتى اشتها و
سرعت هضم يك ماشه آن را با نانخواه و رازيانه و با برنگ و نمك سياه از هر يك يك توله با آب ليموى كاغذى يعنى ليموى آب مقدار ده
دوازده عدد سحق بليغ مىنمايند آن مقدار كه آب آنها تمام خشك گردد پس حبوب بسته نگاه مىدارند شربتى از يك ماشه تا دو ماشه
بعد از فراغ طعام روز و شب مىخورند تا يك هفته و از براى تقويت
معده و رفع انواع اسهالات و بواسير و ضيق النفس رطوبى و سرفه بارد و رياح و قراقر شكم
و بالجمله اكثر امراض بارده رطبه يك وزن آن را با دو وزن فلفل سياه نرم كوفته بيخته حبوب به قدر نخودى ساخته يك حب صبح و يك
حب شام مىدهند و اين به تجربه رسيده و از براى دفع انواع هيضه خواه محتبس باشد و خواه جارى به عنوان قى و يا اسهال
و يا هر دو مقدار نيم ماشه آن را با گلاب و يا با آب ساييده مىخورند و از براى هيضه رطوبى و بلغمى مقدار دو رتى پيارانگا
و دو سه دانه قرنفل و بيست و يك دانه فلفل سياه نرم سوده مىخورند و اگر قدرى قليل پپيتا نيز داخل نمايند بهتر است
و از براى تخمه و سوء الهضم يك توله رازيانه را جوكوب نموده در آب جوش مىدهند و صاف نموده مقدار دو رتى پيارانگا
در دهن انداخته مىخايند و بالاى آن آن را مىآشامند و براى بواسير و رفع اسهال رطوبى يك وزن آن را با نيم وزن فلفل سياه نرم كوبيده
با آب كنكهيه سرشته حبوب سازند هر حبى به قدر فلفلى شربتى دو حب صبح ناشتا و دو حب وقت شام فرو برند بواسير و اسهال
رطوبى حادث از ضعف معده را مفيد است.
از براى استسقا پيارانگا، نانخواه، تخم حلبه، زيره سفيد، فلفل سياه، پوست بيخ برياره،
پوست بيخ كنار جنگلى از هر يك سه ماشه نرم كوفته بيخته هفت حصه نموده هر روز يك حصه را نصف صبح
و نصف شام با عرق باديان مىنوشند و به جاى آب نانخواه و رازيانه و بيخ برياره و پوست بيخ انار از هر يك چهار توله در آب مىجوشانند
و صاف نموده به جاى آب مىخورانند ايضاً از براى استسقا هفت روز ناشتا با ادويهاى كه ذكر مىيابد سفوف ساخته با آب سرد مىخورند
ادويه اين است: پيارانگا چهار رتى، بكهماى سفيد دو ماشه، نانخواه، تخم حلبه، زيره سفيد از هر يك چهار ماشه نرم سوده سفوف
مىسازند و هشت حصه نموده هفت حصه آن را هفت روز ناشتا مىآشامند و مىگويند بايد كه به زودى بالاى آن دال با خشكه بخورند
در آن مدت زايل مىگردد و از براى طحال پيارانگا، زهره خرگوش، زهره زاغ سياه، زهره ماهى، زردچوبه سوخته، زاج سفيد سوخته،
توتياى هندى سوخته، تنكار سوخته از هر يك يك ماشه با آب برگ صبر كه به هندى هيكوار نامند خوب حل نموده به مقدار دانه ماش
و خردل حب مىبندند هر روز يك حب صبح و يك حب شام و كبير را حب به قدر ماش و صغير را حب به قدر خردل مىدهند و از ترشى
و بادى پرهيز مىفرمايند و قليلى روغن در طعام آن داخل مىنمايند و قدرى پيارانگا را با سركه ساييده بر ورم طحال طلا مىنمايند
و از براى دفع پرسوت كه آزارى است كه بعضى عورات را بعد از زاييدن عارض مىگردد و آن زن روز به روز زرد و ضعيف و لاغر مىگردد
و اكثر طبيعت آن ملين مىباشد دو رتى پيارانگا را با بيست و يك دانه فلفل سياه و با دو ماشه
گوشت دهنيس كه جانورى است هندى و دو ماشه گوشت بچه آهو كه در حمل مادرش را ذبح نموده و از شكمش برآورده خشك كرده
باشند نرم سوده حبها مىسازند و تا هفت روز ناشتا مىخورانند و از غذاهاى نامناسب پرهيز مىنمايند ايضاً براى پرسوت يك سرخ
پيارانگا را با عنبر اشهب و مشك خالص و زعفران از هر يك دو ماشه، فلفل سياه بيست و يك دانه، گوشت دهنيس،
گوشت بچه آهو كه خام از شكم مادرش برآورده باشند از هر يك سه ماشه نرم سوده حبوب مىبندند
هر حبى به قدر يك ماشه هر روز يك حب آن را مىخورانند و از ترشى و بادى و از اغذيههاى بارده پرهيز مىنمايند
و براى دفع سلس البول پيارانگا دو رتى، نانخواه يك ماشه، پوست بيخ برياره، پوست بيخ كنار،
تخم كنكهيه از هر يك يك ماشه نرم كوفته بيخته صبح ناشتا مىآشامند
و براى نزول آب پيارانگا را با نارجيل سفيد ساييده بر موضع ورم طلا مىنمايند و به دستور با فلفل سياه و براى نزول آب در خصيه شش
ماشه آن را با پوست شيطرج هندى و پوست بيخ تاتوله و پوست بيخ برياره از هر يك شش ماشه خشك نموده با عصاره پوست درخت
بكاين خوب حل كرده گرم نموده ضماد مىنمايند بعون الله تعالى در سه چهار مرتبه زايل مىگردد.
براى مارگزيده فى الفور قدرى پيارانگا با شير درخت عشر كه به هندى آكه نامند و شير درخت زقوم كه به هندى تهورسيج نامند نرم
سوده بر آن موضع طلا مىنمايند و قدرى پيارانگا را با جدوار مجرب ساييده مىخورانند و با فلفل نيز.
سه ماشه پيارانگا را در پاو آثار روغن سرشف يا كنجد خوب مىسوزانند و صاف كرده شب گرم نموده بر موضع وجع مىمالند
و از هواى سرد محفوظ مىدارند ايضاً جهت اوجاع يك توله پيارانگا را با گل دهاوه و هليله زرد از هر يك يك توله كوفته در يك آثار روغن
سرشف انداخته در شيشه كرده چهل روز در آفتاب مىگذارند و گاه گاه بر هم مىزنند پس عند الحاجت گرم نموده بر موضع وجع مىمالند
و براى تحليل اورام و غدد و تسكين اوجاع با دو وزن آن فلفل سياه با آب نيم گرم سوده گرم كرده ضماد مىنمايند.
حب پيارانگا: نافع از براى اكثر امراض مانند ضيق النفس و سرفه و سوزش فم معده و جذام و آتشك و جروح و
قروح خبيثه و غيرها. صنعت آن: پيارانگا چهار رتى، زعفران و مشك خالص از هر يك يك رتى،
كافور خالص و موميايى از هر يك يك ماشه اجزا را كوفته بيخته سه حب
مىسازند هر روز يك حب آن را ناشتا مىخورند و غذا وقت ظهر نخود آب و شب قليه با خشكه
و اگر مزاج قوى باشد و هضم تواند نمود وقت ظهر كيله سفرى مىخورند و از حموضات و لبنيات پرهيز نمايند..کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 248
