ارنب برى

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

تحفه حکیم مومن
ارنب برى
به فارسى خرگوش نامند و عربى ثمور گويند
و ارنب معرّب از ارنبا سریانیست
و او حيوانيست معروف و گويند مثل زنان حايض می شود
و منقلب می گردد نر او به مادگى و بالعکس و بهترين او سفيد است
و در اول سيم گرم و در دويم رطب
و گويند خشك است پوشيدن پوست او مسخّن بدن و معتدل خلط و قاطع بواسير
و مانع تاثير برودت در بدن و موى محرق و غير محرق او حابس خون همهء اعضا
و خون برشتهء او جهة اسهال و قرحهء امعاء و رفع سموم
و طلاى خون گرم تازهء او جهة كلف و بهق و بثوري كه آب سفيد از آن ترشح كند
و خشكى و جوشش كه در سر به هم می رسد
و مسكن دردهاى كهنه و مغز سر او كه مشوى باشد جهة رعشهء مرضى
و دلوك او جهة اصلاح امراض لثه و درد آن و اعانت به رويانيدن دندان اطفال
و خاكستر دماغ او با پيه خرس و ماء العسل و با آب پياز عنصل جهة رفع داء الثعلب
و پنیر مايهء او را چون به قدر قيراطى تا نيم مثقال با سركه بنوشند جهة صرع
و تحليل شير منجمد در معده و گزيدن افعى و ادويهء قتاله
و سه قيراط او را با شراب بجهة تب ربع مجرب دانسته‌اند
و طلاى او جهة سرطان عجيب الفعل و دو مثقال او را چون بنوشند
جهة رفع سيلان رطوبات رحم و شكم و آشاميدن
و حمول آن بعد از ظهر سه روز هر روز نيم مثقال مانع حمل زنان
و زهرهء او را تاثير به عكس پنير مايه است
و جلوس در طبيخ او جهة نقرس و مفاصل و خوردن گوشت او مولد خون غليظ
و بهتر از خونى كه از گوشت گاو و بز و ميش به هم رسد
و به جهة بول در فراش و سلس البول و رعشه و فالج و امراض بارده نافع
و اصلاح او پختن اوست به بخار آب و با روغن و شبت
و مضّر محرور المزاج و مصلحش كاسنى و سركه و انار ميخوش
و چون مجموع آن را پخته تناول نمايند جهة خدر نافع
و هر گاه مجموع آن را بسوزانند و سه مثقال آن را بنوشند جهة سنگ گرده مفيد
و چون جوف آن را پاك نكرده در ظرفى بسوزانند
و با روغن گلسرخ طلا نمايند جهة رويائيدن موى سر بسيار مؤثر
و ضماد خاكستر استخوان او محلل خنازير
و پيه او جهة شقاق و منع ريختن مو و بول او جهة حدة باصره
و سرگين او بقدر نيم درهم تا يك درهم شرباً جهة سلس البول و بول در فراش
و مؤلف تذكره گويد كه چون هفت روز هر روز دو حبّه از مغز سر او
با دو اوقيه شير تازه بنوشند منع سفيدى مو می كند و مجربست
و مؤلف جامع الادويه گويد كه چون خصيهء او را با نمك تلخ و ورس نمكسود كنند
و دو دانك آن را سعوط نمايند جهة لقوه مجرب است.
و خوردن او با روغن سداب جهة اخراج مشيمه آزموده است
و بلنیاس گويد كه چون زهرهء آن را بنوشند خواب به مرتبهء
بر او غلبه كند كه تا سركه به او ندهند و استنشاق نفرمايند به هوش نيايد
و پنير مايهء او را با سركه پادزهر جميع سموم می داند
و گويد چون زن فرج او را پخته تناول نمايد در حال آبستن شود
و همچنين حمول سرگين او را در اين باب بسيار مؤثر دانسته
کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص19