اهداف و مبانی آموزش قبل از پنج

[najm127]

بسم الله الرحمن الرحیم
هوالله العلی الاعلی

[najm137]

عنوان آموزش برتر:

آموزش برتر یعنی یک روش آموزش برجسته و برگزیده ایی است که خانواده ها را با روش ها و متدهای کاربردی برای آموزش های مفید و لازم به کودکانشان آشنا می نماید

هدف:

این که آموزش برتر می خواهد توجه خانواده ها و افراد فرهیخته و پیشگام را به اهمیت و کار آیی این مرحله سنی که همان قبل از پنج سالگی است؛ و شخصیت و رفتار و معنویات در این مقطع از سن شکل گرفته می شود؛ و جهت دهی می شود جلب نماید. و بدانند كه بيشترين و اساسی ترين مرحله‌ تعليم و تربيت مربوط به قبل از 5 سالگی و حتی قبل از دوران انعقاد نطفه است.

در واقع هدف اصلی آموزش برتر و آموزش قبل از پنج، درک و شناختِ كشش و ظرفيت آموزشی کودکان است و اين كه خواسته‌های مغز در حال رشد كودكمان را بفهميم و با مديريت كردن بازی‌های او و با سوق دادن بازی‌های او به سمت آموزش، او را به آموختن آن چه دوست دارد راضي كنيم و می‌خواهيم اطلاعاتی در اختيارش بگذاريم كه مغز در حال رشد كودک، به رشدِ ممكنه خود برسد و در اين صورت است كه كودكان با استعدادتر و با نشاط‌تري خواهيم داشت و منظورمان از اين نوع آموزش درس با بازی نيست، منظورمان مديريت بازی است، به شرطی كه او را به زندگی و حيات اعلی سوق دهد.


ویژگی:

1. با استفاده از انواع روش‌ها، می توان ضمن عمق بخشيدن ارتباط بيشتر با كودك و جهت بخشی رشدآميز آن، درب‌هاى ترقّی و موفّقيت را به روی كودک باز كنيم، قبل از اينكه مديريت ذهن و روح كودک را همسالان او يا محيط اطرافش به عهده بگيرند خود به دست گرفته ايم. به عبارت ديگر حفظ كودک، در دوران كودكی و نوجوانی و بلوغ: «عدم تقليد و كم تأثير پذيری از محيط اطراف و هم سن و سالان خودش است».

وقتی ما كودک را با آموزش درست و برتر و مباحث علمي بزرگ كنيم، وقتی به سنی برسد كه در بين همسن و سالانش قرار بگيرد و ببيند كه آن چه را كه می داند بقيه نمی دانند، تأثير پذيريش از محيط وهمسن و سالانش كمتر مي شود و احساس می كند علامه ای كوچک است.

2. تعهد کودک نسبت به خانواده بيشتر می شود؛ یعنی در خانواده احساس امنیت و آرامش کرده و محیط آن محیطی محترمانه همراه با بیان حسن ها و انتقادات با روشی مودبانه می داند که حسن اعتماد در بین اعضای آن خانواده نمایان است. و نتیجه این تعهد عدم عصيان و اطاعت پذيري کودک می باشد.

3. شکل گیری شخصيت كودک: شخصیت کودک تا سن 3سالگی تقریبا کامل می شود و حال اگر این کودک در محیط آموزشی خوب قرار بگیرد نقش موثری در شکل گیری شخصیت کودک خواهد داشت.

4. از نظر علمی و فكری پيشرفت کرده و درک و فهم بالاتری نسبت به مسائل پیرامونش پیدا می کند.

5. عدم انحراف از مسير ارزشی ايده‌آل خانواده به این منظور که وقتی محیط خانواده محیطی فعال و پویا در جهت رشد و آموزش کودک باشد و تمامی اوقات کودک با برنامه های آموزنده پر شده باشد کودک محیط های دیگر را به محیط خانواده ترجیح نمی دهد؛ و عمل به آموزه ها و تعالیم مکتب وحی برای او دشوار نبوده و در آینده هم کودک از مسیر ارزشی ایده آل خانواده دور نمی شود.

6. هرز نرفتن استعدادهای كودک به این منظور است که کودک با استفاده از این نوع آموزش چه در دوران کودکی و چه در دوران بعد از آن استعداد های او شناخته می شود؛ و این باعث می شود که در مسیر صحیح شکوفایی و تعالی قرار بگیرد.

7. درس نخوان يا ضعيف نبودن كودک در دوران مدرسه به خاطر این که کودک از ابتدا در حال دریافت آموزه های متعدد بوده است؛ و در یک محیط پویا و عالی رشد کرده به همین دلیل در آینده هم در زمینه درس و تحصیل ضعیف عمل نمی کند و برنامه درسی هیچ گاه در دید او سخت و سنگین نخواهد بود.

[najm137]

مراحل آموزش برتر:

آموزش برتر دارای هفت مرحله آموزشی می باشد که این مراحل شامل:

1- آموزش قبل از انعقاد نطفه و انعقاد نطفه: که آموزش هایی جهت آموزش نطفه والد و تخمك والده قبل از انعقاد با مراقبت های جسمی، نفسى، و روحی قبل از انعقاد نطفه فرزند.

2- آموزش جنين: كه شامل آموزش هایی برای والدین در زمینه رعایت معنویات و آموزش های شنیداری به جنین

3- آموزش شيرخوار: آموزش هایی به والدین جهت مراقبت از کودک و مراحل بعدی آموزش که با بکار گیری از کلیه حواس کودک انجام می شود

4- آموزش قبل از پنج: آموزش‌هايی كه بايد به فرزندان در دوران قبل از پنج سالگی داده بشود، كه بچه را در زمينه های مختلف پيشگام كند مانند ضروریات آموزشی چون خواندن و نوشتن و توجه کردن به آداب و مسئولیت و معنویت و آموزش نماز و تلاوت قرآن و امثال آن می باشد و مراحل بعدی آموزش كه شامل آموزش علوم ويژه و برتر و مفيد و كليدهای ضروری علوم می باشد.

5 . 6 . 7 - آموزش نونهال – نوجوان و جوان:
در این مراحل به آموزشهای تکمیلی و همچنین توسعه آموزشها پرداخته می شود و نونهال و نوجوان و جوان علاوه بر یادگرفتن آموزشهای ضروروی و مورد نیاز و پیش نیاز دوران تحصیلشان به ادامه آموزشهایی که از زمان قبل از پنج سالگی آموزش دیده اند می پردازند.

مانند يادگرفتن زبان وحي، رياضيات ساده، مهارت‌هاى لازم در اداره زندگي زنانه و مردانه، سرگرمي‌هاى علمي كه شكل آزمايش و بازي را دارد و آموزنده است، نجوم، فيزيك، شيمي و زيست شناسي مي‌باشد. (برخي در درس‌هاى مدرسه نمونه‌اش هست، برخي كتاب‌هاى مستقلي هم چاپ شده است) و در مرحله توسعه آموزشها هم به آموزش ادبيات زبان مادري، دانش ديني، مهارت‌هايي كه مي‌تواند سرگرمي بوده و قوت بدني لازم نداشته و مي‌تواند سرمايه كسب آتي هم باشد، مانند زمينه طراحي رايانه‌اى و تحصيلات رايج پرداخته می شود.

و این تعلیم ها و آموزش ها هرچه زودتر برنامه ریزی و اجرا شود اثربخشی و دوام و وسعت یافتن آن بیشتر است از مهمترین این مراحل آموزش دوران شیرخوارگی
و در ادامه آن آموزش قبل از پنج سالگی می باشد و برخلاف انچه که تصور می شود که در این دوران ظرفیت کودک ناچیز و یا در سطح پایین است،
ولی باید دانست که ظرفیت فوق العاده ای را کودکان دارند، و لازمه استفاده از این ظرفیت ابتدا آگاهی و باور داشتن این ظرفیتها توسط والدین است و سپس برنامه ریزی صحیح و منظم
در جهت شکوفایی استعداد ها و به کارگیری ظرفیتها می باشد.

[najm137]

هدف و کار آموزش قبل از پنج:

هدف اصلی آموزش برتر و آموزش قبل از پنج، درک و شناختِ كشش و ظرفيت آموزشی كودک است؛ و اين كه خواسته‌های مغز در حال رشد او را بفهميم و با مديريت و سوق دادن بازی ها و سرگرمی های او در امر آموزش، اوقات كودک را در مسير دانش برنامه‌ريزی كنيم.

البته منظور از سوق دادن بازی ها و سرگرمی ها در مسیر آموزش به معنای درس با بازی نیست؛ بلکه به این معنی است که محيط و فضا و شرايط را، برای بازی‌ها و برنامه‌ها و سرگرمی‌های كودک مديريت و تنظيم كنيم؛ و در حين اين كه کودک با خودش بازی می كند، در ادامه نتيجه اين بازی ها، اثر آموزشی و تربيتی هر چه بيشتر را داشته باشد او را به آموختن آن چه دوست دارد راضی كنيم؛ و اطلاعاتی در اختيارش بگذاريم كه مغز در حال رشد كودک، به رشدِ ممكن خود برسد؛ و در اين صورت است كه كودكان با استعدادتر و با نشاط‌تری خواهيم داشت.

مهمترين نكته آموزش قبل از پنج اين است كه بدون بر هم خوردن حالت آزادی و راحتى کودک به او آموزشهای لازم را بدهيم. به این معنی که کودک در حالی که بازی می کند و آن حالت راحتی دوران خوش کودکی اش را دارد به محیط و فضای خانه رنگ و بو بدهیم؛ و در خانه نقش هایی بیافرینیم یا نواهایی مترنم نماییم و حرف ها و صحبت هایی باشد که در عین حالی که کودک شما بازی می کند؛ آن هم همان گونه که خودش خواسته و انتخاب نموده در ضمن یک مطلب آموزشی هم فرا می گیرد؛ و اين حداقل مطلبي است كه در آموزش برتر لازم است افرادی كه می خواهند به وظيفه‌شان عمل كنند، رعايت كنند.

حال اگر والدینی موفق به ایجاد چنین فضایی با رعایت حفظ میل و رغبت و نشاط کودک جهت آموزش شدند و توانستند رشد بیشتری به این فضا بدهند؛ می توانند این آموزش را در محدوده وسیع تری عملی نمایند.

برداشت غلطی که از آموزش قبل از پنج در ذهن افراد وجود دارد این است که آن را با روش های جهشی در سیستم رایج آموزشی قیاس می نمایند بلکه آموزش قبل از پنج افراد را از کودکی جهت زود یاد گرفتن معلومات كلاسيك و برنامه مدارس رايج تشويق نمی كند بلکه هدف از آموزش اين است كه كودک را در اين دوره با معارف الهی و علوم برتر و امور مفيدی كه در سيستم رايج ارائه نمی شود آموزش دهد، البته این به معنی نفی کلیه آموزش های سیستم آموزشی رایج نیست بلکه برخی از مطالب و برنامه های آموزشی کاربردی مدارس رايج می تواند در جهت پیشرفت این آموزش به والدین کمک کند؛ همانند ادبيات فارسی يا رياضيات يا برخی از مواد علوم همچون زیست شناسی، شیمی، فیزیک و ... .

[najm137]

تفاوت آموزش قبل از پنج و آموزش رایج:

آن چه در نظام آموزشی رايج وجود دارد اين است كه، نوزاد تازه به دنيا آمده را از زمان تولد تا 5 سالگی برنامه آموزشی خاصی برایش برنامه ریزی نمی کنند؛ زیرا او را همانند یک تکه گوشت تصور کرده که با پیدا شدن حالات و جنبه های حیوانی مانند رشد و نمو ظاهری و ظاهر شدن اصوات و حرکات از او، برنامه آموزشی برایش ترتیب نداده و آن را بی اثر هم می داند. در حدود سن 5 سالگی به بعد که جنبه های انسانی در او كم كم ظاهر می‌شود، به فكر آموزشش می افتند؛ كه بر همين اساس هم می‌بينيم در جامعه مهد كودک ها و پيش دبستانی‌ها تشكيل شده و از این سن شروع به آموزش می کنند؛ يعنی شروع آموزش را از 5 و 6 سالگی می دانند، اين روش، روش رايج است.

در تعاليم مكتب وحی و در كلام خازنان وحی علیهم السلام كه بيان كننده اسرار و معارف الهی است؛ می‌بينيم كه بيشترين و اساسی ترين مرحله‌ تعليم و تربيت مربوط به قبل از 5 سالگی و حتی قبل از دوران انعقاد نطفه است. و عمده دستورات معنوی، شرعی، مستحبات، آداب به مناسبت‌هايی كه به اين مسئله مربوط می‌شود بيان شده، به همه این مطالب که دقت می کنیم متوجه می شویم که هر چه قبل‌تر دستوراتش بيشتر است؛ و طرح دستورات و مقدمات در زندگی حلال و تحصيل لقمه حلال چنان که رزق حلال به زندگی ما و فرزندانمان برکت می ¬دهد و موجبات خشنودی خداوند را فراهم می ¬آورد. با رزق حلال، فرندان مان راه رستگاری را در پیش روی خود هموارتر دیده و زمینه رسیدن به کمال برای آن ها فراهم تر می گردد.

کسب حلال چنان اهمیّتی دارد که در تعاليم مكتب وحي آمده است: «کسی که در طلب روزی حلال است همانند مجاهد در راه خدا بوده و نُه جزء از ده جزء عبادت را به دست آورده است.»
امام صادق علیه السلام می فرماید: «کسب حرام اثر خود را در ذریّه انسان به جای خواهد گذاشت.»

یکی از آثار لقمه حرام، بی اعتنایی فرزندان در پذیرش حقّ و حقیقت است. وقتی شکم کسی انباشته از مال حرام شد، تاریکی آن همه وجودش را فرا گرفته و حاضر است به آبروی خود و خانواده اش چوب حراج بزند؛ امّا ذرّه ای از خواسته های نفسانی خود کوتاه نیاید.

همچنین داشتن حال خوب و پرهيز از حال منفی مانند بی صبری، بی حوصلگی و تنبلی و نداشتن حال انكار و ترديد که همه در آموزش و تربیت کودک تاثیر گذار است؛ و بعد از آن مقدماتی كه درباره‌ حمل و آبستنی و بعد از آن شرايطی كه از ابتدا تولد كودک دوران آن بيان شده و مورد توجه و سفارش ائمه علیهم السلام بوده است. پس از مجموع اين‌ها در می یابیم كه شروع تعاليم به كودكان از همان مراحل اوليه آغاز شده و تأكيدات در همان مراحل اوليه بيشتر است؛ پس مسووليت آموزشی و تربيتی هر چه جلوتر می‌رود سبک‌تر می‌شود.

و اين خود نشانگر اهميت و ارزش آموزش قبل از پنج سالگی است؛ در حالي كه در نظام آموزشی رايج کودک در این سن بدون هیچ برنامه آموزشی این دوران را سپری می کند. و زمانی که کودک به این سن می رسد تازه والدین احساس مسووليت آموزشی پيدا می کنند و این باعث اذیت و سنگین تر شدن کار برای خود و کودکشان می شود؛ در واقع دیگر آن نهال نرم و نازك تبديل به یک ساقه خشک و محكم شده، هر طرف كه كج شود دوباره به وضعيت قبلی خودش برمی گردد؛ زياد هم که فشار آورده شود می شكند، برای همین است که در تعليمات مكتب وحی، در زمينه تعليم و تربيت روی مراحل زودتر و پيشتر تأكيد شده، وقتی كه اين نهال نقش پذيرتر و شكل پذيرتر است.